Op zondag 2 september staan boekvertalers net als voorgaande jaren weer met hun bakfiets op het buitenterrein van Manuscripta. Er zijn de hele dag vertalers aanwezig om over hun werk te vertellen. Kom langs bij onze partytent, speel het Vertalersspel en win een boekenbon!
Manuscripta, de jaarlijkse opening van het boekenseizoen, 1 & 2 september 2012, Westergasfabriek Amsterdam.
De kleur van het zout van Tiffany Baker, vertaald door Els Franci-Ekeler, uitgegeven bij De Kern (oorspronkelijke titel: The Gilly Salt Sisters).
Vuur
In Prospect, een stadje van niks op Cape Cod, is de tijd van het vuur weer aangebroken. Het Decembervuur. Een week lang bouwen de burgers aan een gigantische brandstapel die op de vooravond van de maand december zal worden aangestoken in bijzijn van de voltallige bevolking. Volgens aloude traditie zal een van de gezusters Gilly een pakje zout uit hun zoutmoeras in het vuur gooien, en de kleur van de rook die uit dat zout opstijgt, zal de stad een indicatie geven over hoe het komende jaar eruit zal zien. Blauwe rook wijst op voorspoed, geel is de kleur van verandering, zwart de voorbode van onheil. Het bijgeloof over de voorspellingen van het Gilly-zout is zo sterk, dat de rijkste familie van de stad, de familie Turner, er alles voor over heeft om de macht over het zout te krijgen, en dat kan alleen als ze eigenaar zou worden van het zoutmoeras. De Gilly’s, die er al driehonderd jaar wonen en werken, zijn echter geenszins van plan het te verkopen. Verder lezen Net uit: De kleur van het zout
Pas jij even op? door Fiona Higgins, vertaald door Nellie Keukelaar-van Rijsbergen, verschijnt in november bij uitgeverij Artemis & Co (oorspronkelijke titel: The Mothers’ Group).
Onlangs heb ik de roman Pas jij even op? van Fiona Higgins vertaald. Het boek gaat over zes vrouwen in Australië die allemaal net een kind hebben gekregen. Ze krijgen van het consultatiebureau een uitnodiging voor een aantal bijeenkomsten met andere jonge moeders, onder leiding van een verloskundige die hun opvoedingsadviezen zal geven.
Een van de zes vrouwen komt van Bali en woont nog maar een paar maanden in Australië. Ze spreekt dan ook gebrekkig Engels. Hoe moest ik dat haperende Engels in het Nederlands vertalen zonder dat het belachelijk klonk? De opmerkingen van de Balinese vrouw – Made – waren namelijk vaak veel verstandiger dan wat de Australische vrouwen in perfect Engels zeiden. En naarmate Made langer in Australië woonde, werd haar Engels beter. Ook dat moest in de vertaling tot uiting komen.
Tandarts
Ik had al heel wat gegoogeld en een studieboek Indonesisch doorgenomen, toen de oplossing opeens uit een onverwachte hoek kwam. Verder lezen Vooraankondiging: Pas jij even op?
Beenderhuis van Elly Griffiths, vertaald door Els Franci-Ekeler, uitgegeven door De Kern (oorspronkelijke titel Room Full of Bones)
Het vierde deel alweer in de Ruth Galloway serie. De fans, die na de cliffhanger aan het eind van deel drie natuurlijk nieuwsgierig waren hoe het verder zou gaan met Ruth, Kate en Harry, komen in Beenderhuis weer ruimschoots aan hun trekken.
Op een bouwterrein bij King’s Lynn in Norfolk is een oude doodskist gevonden die hoogstwaarschijnlijk het geraamte bevat van de middeleeuwse bisschop Augustine. De kist wordt naar het plaatselijke Smith Museum gebracht, waar dr. Ruth Galloway, forensisch archeologe, hem in bijzijn van de pers en enkele notabelen zal openen. Als Ruth een uurtje te vroeg bij het nog uitgestorven museum aankomt en de zaal opzoekt waar de kist moet staan, ziet ze daar conservator Neil Topham bewusteloos op de grond liggen. Neil sterft op weg naar het ziekenhuis, en de grote vraag is nu of hij een natuurlijke dood is gestorven, of dat hij is vermoord. Als enkele dagen later de doodskist alsnog wordt geopend, niet in bijzijn van de pers maar van de politie, doet Ruth een schokkende ontdekking. Verder lezen Net uit: Beenderhuis
The Blackhouse, het eiland van de vogeldoders van Peter May, vertaald door Stina de Graaf en uitgegeven door Conserve (oorspronkelijke titel: The Blackhouse).
The Blackhouse is het eerste deel van een trilogie en niet zómaar een thriller. De hoofdpersoon is Fin Macleod, die bij de politie in Edinburgh werkt. Aan het begin van het boek is hij al een aantal weken met verlof, omdat zijn achtjarige zoontje bij een verkeersongeval is omgekomen. Maar als op Lewis een moord wordt gepleegd, krijgt Fin de opdracht naar het eiland te gaan om die te onderzoeken. Niet alleen omdat hij het onderzoek leidt naar een moord die eerder dat jaar in de Schotse hoofdstad werd gepleegd en die in elk gruwelijk detail lijkt op die op Lewis, maar ook omdat Fin zelf oorspronkelijk van het eiland komt.
Schering en inslag
De lezer volgt het politieonderzoek, maar ziet via flashbacks ook de jonge Fin opgroeien. Als schering en inslag bij het weven vormen deze flashbacks uiteindelijk een patroon waaruit motief en moordenaar duidelijk worden. Verder lezen Net uit: The Blackhouse, het eiland van de vogeldoders
Ira’s bekentenis, van Shoshi Breiner, uit het Hebreeuws vertaald door Sylvie Hoyinck en uitgegeven bij Nieuw Amsterdam (oorspronkelijke titel: Sefer Hapridot Hagadol).
Als exotisch vertaler, dat wil zeggen, vertaler van een exotische taal als het Hebreeuws, kom ik geregeld voor het dilemma te staan of ik het boek moet voorzien van een verklarende woordenlijst. Het is immers de kunst van het vertalen om de gelaagdheid over te zetten naar de taal van de lezers.
Maar wat doe je als je een boek onder handen hebt, geschreven in een cultuur waarin namen en hun (symbolische) betekenis belangrijk zijn? Die vraag bekroop me bij het vertalen van Shoshi Breiners roman Ira’s bekentenis.
De namen vertalen heeft geen zin, dat levert nonsens op. Iemand die Ira heet, laat je Ira heten – die naam zal door menig lezer herkend worden als een goed joodse naam. Dit personage in de roman is reeds overleden, dus is het niet toepasselijk dat zijn naam ‘de engel’ betekent? Als dan ook nog blijkt dat deze ‘engel’ op zijn grafsteen een tweede naam wil hebben staan, die ‘de wreker’ betekent, is de toon gezet: in deze roman hebben namen een functie en er is geen fatsoenlijke mogelijkheid om die functie onopvallend in de tekst te verwerken. Dan rest er niets anders dan het toevoegen van een verklarende namenlijst, want die weglaten zou betekenen dat de lezer in Nederland een essentieel aspect van de roman mist. Verder lezen Net uit: Ira’s bekentenis, of: What’s in a name
De vertaler speelt een belangrijke rol. Hij maakt een boek toegankelijk voor een publiek dat liever in de eigen taal leest of de brontaal niet meester is. Dat kost niet alleen moeite en tijd, voor een goede vertaling is ook kennis over het onderwerp nodig en een uitstekende beheersing van bron- en doeltaal. Verder lezen Iets om naar te streven
Boenda, de ‘online marktplaats voor eerlijke eBoeken’, organiseert op 7 juni 2012 in De Nieuwe Liefde het congres Auteurs over eBoeken. Centraal staat de relatie tussen auteur en e-boek, en in het verlengde daarvan de veranderende (machts)positie van de auteur. Alle aspecten van de nieuwe techniek kunnen aan de orde komen. Wat kost een uitgever? Hoe maak je een e-boek? Wat is in hemelsnaam een sideletter? Hoe zit het met beveiliging? Het voornaamste doel van het congres is bewustwording. Auteurs als Karin Spaink, Charles den Tex, Arie van de Berg en Jeroen van Bergeijk vertellen over hun ervaringen met het e-boek, waarna er ruimte is voor debat. Verder lezen Auteurs over e-boeken
If you can’t beat them…
Twee nieuwsfeiten. Het Britse ministerie van Cultuur, Media en Sport stelt de tenuitvoerlegging van de Digital Economy Act (DEA) na processen aangespannen door internet service providers voorlopig uit tot minimaal 2014. De DEA werd in 2010, in de nadagen van de Labourregering, door het parlement gejast en moest piraterij tegengaan. De wet is vergelijkbaar met de Franse wet Hadopi (zie de reacties onder Verbod op illegaal downloaden): internetgebruikers die herhaaldelijk illegaal materiaal downloaden waarop auteursrecht rust, krijgen een schriftelijke waarschuwing en lopen bij recidive het risico te worden afgesloten van internet. British Telecom en TalkTalk voerden begin maart voor het Hof van Appel aan dat de wet in strijd was met Europese richtlijnen, maar de rechters oordeelden anders: ‘the Digital Economy Act is a lawful and proportionate response to the threat posed by online piracy’. Toch heeft het ministerie besloten voorlopig tot 2014 te wachten met het effectueren van de eerste maatregelen. Verder lezen De staat van het e-boek
Wij vertalers vallen vaak niet zo op. In stilte en bescheidenheid doen we ons werk, en we vinden dat vanzelfsprekend, want onze taak is een dienende: wij maken het werk van anderen toegankelijk in onze taal. Sommige lezers zien ons, andere zien ons niet. En van sommige auteurs krijg je medewerking en van andere niet. Maar er zijn auteurs die ons dankbaar zijn en die dat ook uit durven spreken. De Amerikaanse schrijfster Nina Sankovitch* is een van hen:
We owe thanks to the literary translators. Huge thanks. Through meticulous and exacting work, carried out in obscurity and often in utter anonymity, these magicians of language open the door to whole new book stacks of wonder; they gift us with new ways of experiencing an expanded world, and new avenues of sharing the human experience. Literary translators dismantle barriers of ignorance and allow us to enter at will into environments that are new in setting, landscape, and atmosphere, and yet familiar in the explored experiences of love, loyalty, duty, humor, deceit, betrayal, fear, despair, and resilience.
Dat is iets om trots op te zijn. Verder lezen Deuren
