Vertaler wordt uitgever

SuperhondenAls hondenliefhebber kreeg ik een Amerikaans boek in handen gestopt van iemand die professioneel met honden werkt. ‘Hier’, zei ze, ‘Leuk boek, moet je lezen.’ Al lezende werd ik steeds enthousiaster en ik vond het jammer dat het boek hier niet voor een breder publiek (lees: in het Nederlands) verkrijgbaar was. Omdat ik zelf vertaler ben, besloot ik uitgevers te bellen om ze er warm voor te krijgen. Helaas zonder succes.

Toen ik mijn frustratie hierover uitte tijdens een bijeenkomst van mijn regionale NGTV-kring vroeg een collega me waarom ik het niet zelf wilde uitgeven. Ze kende een vertaler die iets soortgelijks had meegemaakt en ‘gewoon’ zelf uitgever was geworden. Ik kreeg de naam van die bewuste vertaler en nam contact met hem op. Hij deelde zijn ervaringen met me en vertelde me over de Vereniging van Zelfstandige Uitgevers (VZU) waar hij lid van was. Daar ben ik ook meteen lid van geworden. Verder lezen Vertaler wordt uitgever

Online zichtbaarheid: tips en trucs voor vertalers

taaldieren [logo]Op de Literaire Vertaaldagen ging het in 2012 over ‘De zichtbaarheid van de vertaler’. De lezingen van het Expertisecentrum Literair Vertalen en Michele Hutchison* focusten op online zichtbaarheid en het inzetten van een eigen blog of social media. Was dit jouw goede voornemen voor 2013 en heb je nog een duwtje in de rug en wat handige tips nodig? Taaldieren Anne, Anne Marie en Elsbeth geven tips en trekken je hopelijk over de streep. Verder lezen Online zichtbaarheid: tips en trucs voor vertalers

Net uit: Schroder

Amity Gaige, Schroder [omslag]Schroder van Amity Gaige, vertaald door Mieke Trouw en Wim Scherpenisse en uitgegeven bij Agathon.

Jonathan Franzen wees er in zijn bespreking van de Amerikaanse uitgave van Schroder op dat dit boek je laat geloven in situaties die niet geloofwaardig zouden moeten zijn en je laat houden van een hoofdpersoon die onsympathiek zou moeten zijn, en zo is het precies. Amity Gaige is erin geslaagd om van een uiterst onwaarschijnlijk gegeven een spannende en bij vlagen diep ontroerende roman te maken.

Met de merkwaardige titel zitten we eigenlijk al midden in de thematiek van het verhaal. Het is de achternaam van de hoofdpersoon, die voluit Erik Schroder heet. ‘Schroder’? Wat is dat voor een naam, hoe spreek je dat uit? Moet het niet ‘Schröder’ zijn? Ja en nee. Verder lezen Net uit: Schroder

Friese vertaalprijs van ondergang gered

door Anne Tjerk Popkema

In september 2012 leek de enige Friese vertaalprijs nog te worden geslachtofferd. In een conceptversie van de nieuwe provinciale cultuurnota uit september 2012 werd de zogenoemde ‘Obe Postmapriis’ (ingesteld in 1984) namelijk niet meer vermeld. Meteen na bekendwording van de conceptnota ontstond er verontwaardiging onder een groot deel van de Friese schrijvers en vertalers, ook omdat naast de vertaalprijs ook de Friese debutantenprijs (‘Fedde Schurerpriis’) werd geschrapt.

Bij de uitreiking van de Obe Postmapriis (aan Anne Tjerk Popkema, voor een vertaling van The Hobbit uit 2009) in Leeuwarden op 12 oktober j.l. culmineerde het schrijversverzet in een ludieke protestactie (zie hier voor een Friestalig verslag van de uitreiking en een filmopname van het schrijversprotest). Op het moment dat gedeputeerde van cultuur Jannewietske de Vries (PvdA) het woord had, kwamen de in groten getale op de prijsuitreiking toegestroomde schrijvers en vertalers als één man overeind en begonnen luidkeels voor te dragen uit eigen werk.

De schrijverskakofonie bleef niet zonder gevolgen. De politieke druk nam daarna in hoog tempo toe, onder aanvoering van de FNP (Frysk Nasjonale Partij). Naar aanleiding van al dit protest heeft het college de conceptnota ingetrokken en aangepast. In de nieuwe versie, die afgelopen week is vastgesteld, is de Obe Postmapriis voor vertalingen gehandhaafd in het provinciale literaire prijzenbeleid. In plaats van een driejaarlijkse prijs zal de ‘Obe’ eens in de vier jaar worden uitgereikt. De Fedde Schurerpriis blijft geschrapt.

Geld voor uw waar

Afbeelding downloadknop‘Mooi man, ik heb net 9000 gratis e-books op een USB-stickje gekregen van een vriend van me!’

‘Die vaste boekenprijs mag van mij wel worden afgeschaft. In Engeland en Amerika zijn de prijzen toch ook gewoon vrij?’

Als je mij op de kast wilt krijgen, heb je met een van deze twee uitspraken gegarandeerd succes. Even tot tien tellen helpt. Net als rustig uitleggen waarom ik vóór de vaste boekenprijs en tegen het gratis downloaden van e-books ben.

This is not America
Het klopt dat in Engeland en Amerika de boekenprijzen vrij zijn gelaten en dat het daar geen catastrofale gevolgen heeft gehad. Er zijn echter twee cruciale verschillen tussen de Engelstalige markt en de Nederlandstalige. Om te beginnen is de markt voor Engelstalige boeken vele malen groter dan die voor Nederlandstalige boeken. Bovendien wordt een groot deel van het boekenaanbod oorspronkelijk in het Engels uitgegeven. In Engelstalige landen zijn vertalingen dan ook een relatieve zeldzaamheid. In Nederland zijn ze eerder regel dan uitzondering.

Wat betekent dat concreet? Ten eerste: dat Nederlandse uitgeverijen met veel kleinere oplagen uit de kosten moeten zien te komen. Ten tweede: dat de uitgave van een vertaling een Nederlandse uitgeverij doorgaans meer geld kost dan de Engelse of Amerikaanse uitgever aan het oorspronkelijke werk kwijt is. Verder lezen Geld voor uw waar

Net uit: Het mes dat niet wijkt

Patrick Ness, Het mes dat niet wijkt [omslag]Het mes dat niet wijkt van Patrick Ness, deel één uit de Chaos-trilogie, vertaald door Ineke Lenting en uitgegeven bij Moon (oorspronkelijke titel: The Knife of Never Letting Go)

Zodra ik het pakket met de drie delen van Chaos Walking van Patrick Ness in huis had, begon ik te lezen, en dat had ik beter niet kunnen doen, want de boeken zijn zo razend spannend dat ik ze achter elkaar heb uitgelezen en nu een hele hap uit mijn leven mis.

De Chaos-trilogie is bedoeld voor de oudere jeugd (Young Adult, zoals dat veel fraaier heet), maar voor de nog oudere jeugd valt er ook heel wat te genieten. Je zou de boeken in het subgenre fantasy kunnen plaatsen, fantasy met een behoorlijke diepgang. Verder lezen Net uit: Het mes dat niet wijkt

Welwillende auteurs

illustratie artikel LouiseAl voordat ik aan de Vertalersvakschool was begonnen, wist ik wat ik uiteindelijk als eindvertaling wilde inleveren: een fragment uit The Manual of Detection van Jedediah Berry. Sinds dat boek toevallig op mijn pad kwam toen ik in 2007 tijdelijk iemand bij een uitgeverij verving, kon ik er niet over uit dat geen enkele uitgeverij in Nederland het wilde of durfde uitgeven. En dat terwijl ik zo vaak (als persklaarmaker) boeken onder ogen krijg waarvan ik denk: voor wie, waarom, waartoe? Het paste niet in het fonds van de uitgeverij waar ik zat, maar waarom hapte geen enkele andere Nederlandse uitgever toe? Andere landen zagen het wel zitten: in Portugal, Duitsland, Frankrijk, Italie, Spanje, Turkije, Rusland en Japan verschenen vertalingen. Maar in Nederland bleef het stil. Verder lezen Welwillende auteurs

De Veertiende Literaire Vertaaldagen (2012)

Vertaaldagen 2012Ruim 300 vertalers verzamelden zich vrijdag 14 en zaterdag 15 december in Amsterdam voor de veertiende jaargang van de Vertaaldagen, georganiseerd door het Vertalershuis met financiële steun van de Vereniging van Letterkundigen, het Expertisecentrum Literair Vertalen, het Vlaams Fonds voor de Letteren, het Nederlands Letterenfonds en het Lira Fonds (verbonden aan de stichting die de leenrechtvergoedingen beheert).

Deze sfeertekening is een persoonlijke terugblik op het symposium in De Rode Hoed in Amsterdam dat op de eerste dag werd gehouden rond het thema ‘Zichtbaarheid van de Vertaler’. De tweede dag was, als altijd, gereserveerd voor de vertaal-workshops. Verder lezen De Veertiende Literaire Vertaaldagen (2012)

Net uit: Vergeef ons

Vergeef ons van A.M. Homes (May We Be Forgiven), uitgeverij De Bezige Bij, vertaald door Gerda Baardman en Wim Scherpenisse.

Vergeef ons is een heftig boek, een achtbaan. Alle klassieke Homes-thema’s komen langs: gestoorde en/of verveelde mensen, verschillen tussen arm en rijk, slechte huwelijken, vreemde ontmoetingen, bizarre seks, geweld, een cascade van uitzinnige rampen en rampjes, freak accidents en genegenheid uit onverwachte hoek.

Heftig
Hoogleraar en Nixon-specialist Harold Silver wordt verliefd op Jane, de vrouw van zijn gestoorde, gewelddadige maar zeer succesvolle broer George. Als George na een aanrijding, waarbij hij de ouders van een tienjarig jongetje heeft doodgereden, op de psychiatrische afdeling van het ziekenhuis belandt en Harolds echtgenote Claire op zakenreis is, deelt Harold het bed met zijn schoonzusje. Midden in de nacht loopt George weg uit het ziekenhuis, betrapt zijn broer met zijn vrouw in bed en slaat haar dood. Aan Harold de taak om de kinderen van George en Jane, die op kostschool zitten, van de situatie op de hoogte te stellen. We zijn dan pas op pagina 65 van dit 557 bladzijden tellende boek en er zijn al drie doden gevallen. Verder lezen Net uit: Vergeef ons

Het neusje van de hond

Dit weekend heb ik De hond van Rabelais gelezen, een boek over vertalen van Hans van Pinxteren. Het is een bundeling van eerder verschenen stukken over Van Pinxterens eigen vertalingen (van o.a. Flaubert, Stendhal, Flaubert, Montaigne), begin dit jaar verschenen bij VertaalVerhaal, de nieuwe boekenreeks van de VertalersVakschool. En ik kan het iedereen aanraden, ik vond het een fascinerend boek.

Ik had al eerder beschouwingen van Van Pinxteren over vertalen gelezen die ik interessant vond, met name het nawoord bij zijn vertaling van Balzacs Nicht Bette, waarin hij overtuigend uitlegt waarom dat boek niet louter heeft vertaald, maar hier en daar ook ingekort en stilistisch opgepoetst. Dit boek biedt naast een herziene versie van dat nawoord nog meer van zulke essays, in een kraakheldere stijl, met veel sprekende voorbeelden van boeiende vertaalproblemen. Samen vormen ze een aanstekelijk pleidooi voor creatieve vrijheid bij het vertalen, van een vertaler wiens toewijding en bevlogenheid bewondering afdwingen. Als betoog over vertaalstrategieën is het misschien niet zo systematisch en veelomvattend als Arthur Langevelds Vertalen wat er staat , maar het lijkt me evengoed onmisbare lectuur voor iedereen die in literair vertalen is geïnteresseerd. Verder lezen Het neusje van de hond