Boekvertalers – Pagina 36 – Over het vak, de vertaler, de wereld en het boek

Net uit (week 14)

Stape: Conrad [omslag] John Stape, De vele levens van Joseph Conrad, Uitgeverij Atlas, uit het Engels vertaald door Lucie Schaap en Maaike Bijnsdorp (oorspronkelijke titel: The Several Lives of Joseph Conrad)

Joseph Conrad, schrijver van onder meer Heart of Darkness, had al een heel leven achter de rug toen hij begon met schrijven: opgegroeid in wat nu de onafhankelijke staat Oekraïne is, werd hij al vroeg wees. Op zijn zeventiende vertrok hij naar Marseille waar hij aanmonsterde op een koopvaardijschip. Van leerling-matroos klom hij op tot kapitein en pas op zijn achtendertigste debuteerde hij als schrijver met de roman Almayer’s Folly, geschreven in een taal die niet zijn moedertaal was. Verder lezen Net uit (week 14)

Doubts about a dottle

De historische trilogie die ik momenteel vertaal speelt zich af in de achttiende eeuw en de auteur heeft zich de moeite getroost oude en ouderwetse woorden in de tekst te verwerken. Een van die woorden is dottle. De zin luidt: He knocked the dottle from his pipe. En de persoon die dit doet is de kapitein van een walvisvaarder. Verder lezen Doubts about a dottle

Net uit (week 12)

Sarah Hall: De vrouwen van Carhullan [cover] Sarah Hall, De vrouwen van Carhullan, uit het Engels vertaald door Wim Scherpenisse en verschenen bij Anthos (oorspronkelijke titel: The Carhullan Army).

Het nieuwe boek van Sarah Hall speelt in een grimmige toekomst waarin het Verenigd Koninkrijk politiek en economisch geheel afhankelijk is geworden van de Verenigde Staten. Fossiele brandstoffen zijn schaars en onbetaalbaar, er is maar een paar uur per dag elektriciteit en delen van het land zijn overstroomd. De mensen leven in troosteloze woonkazernes en moeten genoegen nemen met ingeblikt voedsel. Anticonceptie is verplicht. Het landsbestuur is in handen van het anonieme ‘Gezag’, een marionettenregering aangestuurd door de Amerikanen. In Azië worden uitzichtloze oorlogen gevoerd. De samenleving zoals wij die kennen bestaat niet meer. Verder lezen Net uit (week 12)

Het beste buitenlandse boek

open boek Deze week heb ik weer naar de inmiddels jaarlijkse Avond van het boek gekeken. Naar de quiz, gespeeld door drie teams van schrijvers en een team van lezers, naar de boeiende fragmenten uit oude literaire tv-programma’s en met tussen de bedrijven door de uitslag van de verkiezing van ‘het beste buitenlandse boek aller tijden’. Heel Nederland had zijn stem mogen uitbrengen, de tien meest gekozen boeken waren bekend, maar de volgorde waarin ze waren geëindigd werd in de uitzending onthuld. Verder lezen Het beste buitenlandse boek

Tawni O’Dell, Terug naar Coal Run

Terug naar Coal Run Hoe ga je om met tegenslagen, foute beslissingen of gebeurtenissen die je niet kunt accepteren?

Ivan Zoschenko is een ster-footballspeler. Hij is beroemd in heel Pennsylvania en wordt als een held vereerd. Hij is populair, kan aan iedere vinger tien meisjes krijgen en denkt dat hij de hele wereld aankan – tot een ongeluk een einde aan zijn carrière maakt.

Ivan zoekt een lullig baantje in Florida, waar hij zijn voormalige teamgenoten niet hoeft te zien en waar goddank niemand hem herkent. (‘Als iemand op dieet is, zouden de meeste mensen het niet in hun hoofd halen om met een stuk slagroomtaart voor zijn neus te gaan zitten,’ zegt hij. ‘Maar niemand heeft er moeite mee om een ex-footballspeler voortdurend aan football te herinneren.’) Hij kan zijn verleden niet loslaten en slijt zijn vrije tijd in bars waar de clientèle uit carrièredrinkers bestaat. ‘Hier vind je slechts het zwijgende, bloedserieuze alcoholgebruik van mannen die niet drinken omdat het leven niet aan hun verwachtingen voldoet, maar omdat het precies zo is geworden als ze hadden gedacht,’ zegt hij. Verder lezen Tawni O’Dell, Terug naar Coal Run

Vrijdagse vertaalslag: ‘Casse-toi alors, pauvre con !’

Een prachtige voorzet. Op maat gesneden. We hoeven ’m alleen nog in te koppen. Le Monde plaatste op 1 maart een artikel over de vertaalkundige aspecten van Sarkozy’s belediging. Op 23 februari stortte de Franse eerste burger de fiolen van zijn toorn uit over de bezoeker van een landbouwbeurs die weigerde zijn hand te schudden, sterker nog, die ervan gruwde door hem te worden aangeraakt (‘Touche-moi pas, tu me salis‘). Een fijn mediamoment, dat wereldwijd de voorpagina’s haalde. Verder lezen Vrijdagse vertaalslag: ‘Casse-toi alors, pauvre con !’

Het nieuwe lezen

Zal het nieuwe lezen het boek verdringen? Zullen e-readers als Kindle, Cybook, Iliad, of de ‘boekachtige’ Reader van Sony herinneringen verdringen aan het gevoel van papier aan je vingertoppen, de vertrouwde geur van een oud boek, die geruststellende stapel ongelezen boeken op je nachtkastje en de zindering die door je lichaam trok als je een kersvers ruggetje knakte? Verder lezen Het nieuwe lezen

Net uit (week 10)

Gregson: De vrouwen van Falucska [cover] Jessica Gregson, De vrouwen van Falucska, uit het Engels vertaald door Mieke Trouw en verschenen bij Sijthoff (oorspronkelijke titel: The Angel Makers).

In 1929 kreeg de Hongaarse politie een anonieme brief waarin de vrouwelijke bewoners van het dorpje Nagyrév van talloze moorden werden beschuldigd. In de omgeving van Nagyrév bleken sinds het einde van de Eerste Wereldoorlog inderdaad opvallend veel mensen te zijn gestorven. Toen een aantal van die doden werden opgegraven, bleken ze te zijn vergiftigd. De moorden leidden tot een geruchtmakend proces, waarin acht vrouwen ter dood werden veroordeeld. Wat was hier aan de hand? Waarom waren deze vrouwen zo massaal aan het moorden geslagen? De kiem voor de lugubere gebeurtenissen bleek tijdens de Eerste Wereldoorlog te zijn gelegd. Verder lezen Net uit (week 10)

Vrijdagse vertaalslag: randjes

Misschien moet een vertaler veel fantasie hebben. Soms komt er beeldspraak voorbij waarvan je niet goed weet wat je ermee moet.

Op het ogenblik ben ik bezig met een thriller. Bepaald geen poëtisch werkje. Nee, er wordt veel achtervolgd en geschoten, en de helden en heldinnen schrikken er niet voor terug om uit vliegtuigen te springen en zo. Het is een boek met een kloeke toon.

En dan ineens, midden tussen al het geweld, het volgende zinnetje: His voice softened at the edges.

Op dit blog is al vaker gesproken over heel dicht bij de tekst blijven, of juist uit de losse pols vertalen, vrijheid blijheid, als het maar lekker leest. Aanhangers van deze laatste aanpak zullen weinig moeite hebben met het zinnetje; de ‘hij’ uit het verhaal gaat gewoon zachter spreken, of iets dergelijks. Maar stel dat je dicht bij de tekst wilt blijven? Wat doe je dan met de randjes van die stem?

Vertalen met plaatjes

Lang, lang geleden, toen er nog geen internet was, moest je naar erg veel raden. Stel dat je in je boek Arthur’s Seat in Edinburgh tegenkwam. De beschrijving was summier, dus vertaalde je letterlijk en kon je alleen maar hopen dat je de plank niet missloeg. Nu niet meer. Nu krijg je met een paar klikken van je muis mooie plaatjes van die heuvel op je scherm. Even later staat er in je boek ‘and then there was the Royal Mile‘. Alt-Tab terug naar het internet om te kijken wat dat nu weer is. Ah, de oudste straat van Edinburgh. Mijn heldin is er voor de Fringe. De Fringe? Zoeken we op… Verder lezen Vertalen met plaatjes