Bloemfontein

Wat voorafging
Op 19 oktober 2009 verscheen er op Boekvertalers een artikel van me over mijn vertaling van A Fork in the Road (’n Vurk in die pad) van André Brink, een opdracht die ik kreeg omdat bijna honderd vertalers zich solidair met me verklaarden nadat Brinks Nederlandse uitgever had laten weten dat iemand die al een kwart eeuw Brink vertaalt geen recht had op diens lijvige biografie tenzij hij bijna 200.000 woorden kon vertalen binnen een tijdbestek van vier maanden. Als ik eraan terugdenk, is het moment waarop me duidelijk werd hoeveel mensen er achter me stonden nog steeds een koude-rillingen-moment. Zo’n moment diende zich een paar jaar later nog een keer aan toen ik een mailtje kreeg van uitgeverij Van Oorschot met de mededeling dat mijn vertaalvoorstel van de klassieke Afrikaanse roman Kroniek van Perdepoort van Anna M. Louw in goede aarde was gevallen, iets wat nooit zou zijn gebeurd zonder de solidariteitsverklaring van vijf jaar eerder. Op 9 januari 2014 verscheen ook daarover een artikel over op Boekvertalers. En eind vorig jaar kregen de bijna honderd handtekeningen alweer een vervolg. Ik werd namelijk door het Vrystaat Kunstefees uitgenodigd om in Bloemfontein te komen praten over mijn werk als vertaler Afrikaans en in het bijzonder over het vertalen van de grote schrijver Karel Schoeman, die onlangs is overleden. Verder lezen Bloemfontein

Vertalersgeluk 2017

In april en mei trekt de Vertalersgeluktournee door Nederland. Achttien voor de Europese Literatuurprijs 2017 genomineerde vertalers vertellen in de boekhandel over de door hen vertaalde romans. De tournee trapt af op woensdag 5 april bij Athenaeum Boekhandel in Haarlem, reist door naar Groningen, Amsterdam, Utrecht en Nijmegen, en eindigt op dinsdag 23 mei bij Boekhandel Van Rossum in Amsterdam.

Achter iedere goede vertaalde roman staat een vertaler ieder woord, elke zinswending is door zijn of haar handen gegaan. De tournee biedt lezers en literatuurliefhebbers de kans kennis te maken met deze ‘schaduwkunstenaars’. Welke keuzes maken ze? Voor welke dilemma’s komen ze te staan? Wat maakt het vertalersvak zo mooi? En hoe verloopt het contact met de auteur? Bovendien verzorgen de jonge vertalers van de Vereniging van Nieuwe Vertalers tijdens de tournee iedere avond een interactieve entr’acte.

Voor de tourneedata en aanvullende informatie verwijzen we naar de site van het Nederlands Letterenfonds.

Literaire avond en presentatie Zuca-Magazine

Zuca-Magazine is een digitaal literair tijdschrift voor (vertaalde) Portugeestalige literatuur. De oprichter van de site, vertaler en schrijver Harrie Lemmens, ontleende de naam aan de Braziliaanse dichter-cartoonist Zuca Sardan. Nu Zuca-Magazine online inmiddels meer dan 200 stukken heeft gepubliceerd, vindt de redactie het tijd voor de feestelijke presentatie van een papieren editie, waarvan het eerste exemplaar zal worden overhandigd aan de Portugese ambassadeur, Rosa Batoreu. Vooraanstaande schrijvers uit de Portugeestalige literatuur als Zuca Sardan, Dulce Maria Cardoso en José Eduardo Agualusa luisteren het evenement op met hun aanwezigheid

Zuca Sardan is het pseudoniem van Carlos Felipe Alves Saldanha (Rio de Janeiro, 1933), architect, dichter, schrijver, diplomaat, maar vooral ook tekenaar van dadakunst. Na een lange carrière bij de diplomatieke dienst, met als standplaats onder andere Den Haag, woont hij nu in Hamburg. Hij debuteerde als dichter in 1976. Zijn werk wordt vaak gekenmerkt door een absurdistische humor. Hij noemt zichzelf metafysisch anarchist. In Nederland verscheen werk van hem in de Europalia-bundel Vijfentwintig keer Brazilië, Poëziecentrum Gent 2011. Verder lezen Literaire avond en presentatie Zuca-Magazine

Verwacht: de vertaling in het Albanees van ‘Aan de rand van de wereld: Michel Houellebecq’

Aan de rand van de wereld: Michel Houellebecq, geschreven door Martin de Haan en vertaald door Aleksander Beciri (komt uit bij Skanderbeg Books, Albanië).

HaanMd[RandvdWereld-omslag]Persoonlijk ben ik niet zo’n fan van de hedendaagse Nederlandse literatuur. Ik weet niet waarom; misschien is het naar mijn smaak te stroperig of juist te waterig? Van de Albanese uitgever Skanderbeg books kreeg ik het verzoek om een boek uit het Nederlands in het Albanees te vertalen, Aan de rand van de wereld: Michel Houellebecq van Martin de Haan. What the… was mijn eerste reactie. Een vertaler die zijn auteur ophemelt. Tja, iedereen moet zijn brood verdienen. Kortom, ik zag er tegenop. Van de schrijvende Fransman Michel Houellebecq had ik niet zo’n hoge dunk. Een miezerig klein mannetje, naar mijn (voor)oordeel, dat pijn als handelsmerk gebruikt. Naarmate ik met het lezen/vertalen van het boek vorderde, werd de geportretteerde schrijver steeds minder miezerig. Nee, nog gekker, ik begon langzaam maar zeker te houden van Martins hoofdpersoon. Verder lezen Verwacht: de vertaling in het Albanees van ‘Aan de rand van de wereld: Michel Houellebecq’

De eerste zin van Wereldschaduw (Nir Baram) en het belang van de Wirkungsäquivalenz

BaramN[Wereldschaduw-omslag]Onlangs verscheen het tweede boek van Nir Baram dat in het Nederlands is vertaald: Wereldschaduw. Het is een boek met meerdere verhaallijnen, elk met zijn eigen register. Het vertalen van meerdere registers is nooit eenvoudig, maar o, wat heb ik een bewondering voor een auteur die het voor elkaar krijgt die verschillende stemmen feilloos neer te zetten, zoals Baram dat kan. Verder lezen De eerste zin van Wereldschaduw (Nir Baram) en het belang van de Wirkungsäquivalenz

Algemeen voorwaarden voor boekvertalers

VvLsiteheader

Boekvertalers en uitgevers – ondernemers in het boekenvak
Buiten het strikt literaire domein, waar uitgevers en vertalers een akkoord hebben gesloten over het gebruik van het Modelcontract, zijn boekvertalers overgeleverd aan de nukken van de markt. Dat houdt in dat ze doorgaans genoegen moeten nemen met de contracten die uitgevers hanteren. Hoewel elke uitgever weer andere voorwaarden hanteert, is het niet overdreven om te stellen dat al die contracten in ieder geval één ding gemeen hebben, en dat is dat ze eenzijdig zijn opgesteld en daardoor met name de belangen van uitgevers dienen. Boekvertalers kunnen hun onderhandelingspositie tegenover opdrachtgevers versterken door vooraf kenbaar te maken onder welke voorwaarden ze hun diensten verlenen. Die voorwaarden heeft de Vereniging van Letterkundigen (VvL) uitgewerkt in Algemene voorwaarden voor boekvertalers. Verder lezen Algemeen voorwaarden voor boekvertalers

Wetsvoorstel Auteurscontractenrecht aangenomen

Aw[nieuw-20150107]De Eerste Kamer heeft het wetsvoorstel Auteurscontractenrecht vandaag aangenomen. De gewijzigde Auteurswet treedt op 1 juli 2015 in werking. De belangrijkste wijzigingen worden in een eerder artikel opgesomd (en een aantal passeert hier ook nog eens de revue). Janne Rijkers belichtte in 2010 de achtergronden van het wetsvoorstel.

Platform Makers roept op tot snelle invoering ACR

EK[logo]Het Platform Makers, waarin ook de Vereniging van Letterkundigen is vertegenwoordigd, heeft er bij de Eerste Kamer op aangedrongen het Auteurscontractenrecht (ACR) zoals gepland per 1 juli van dit jaar in te voeren. Die invoering dreigt in het gedrang te komen nu enkele fracties in de Eerste Kamer vragen willen stellen. Dinsdag 16 juni besloot de Eerste Kamer tot een tweede schriftelijke behandeling, die voor dinsdag 23 juni op de rol staat. Invoering per 1 juli is echter alleen mogelijk als de Eerste Kamer nog voor het zomerreces tot stemming overgaat.

‘De positie van makers verslechtert met de dag,’ zegt Rosa García López van de Nederlandse Vereniging van Journalisten, des te meer reden om invoering van het ACR niet langer uit te stellen.

Op 7 april hebben de fracties in de Eerste Kamer opmerkingen gemaakt en vragen gesteld bij het wetsvoorstel. Op 12 juni kwam staatssecretaris van Veiligheid en Justitie Dijkhoff met een Memorie van antwoord.

Voor boekvertalers zijn een aantal vragen en opmerkingen vooral van belang; ik neem ze even ‘kort’ door. Verder lezen Platform Makers roept op tot snelle invoering ACR

Net uit: De moord op Margaret Thatcher – verhalen

Mantel-Thatcher[omslag]De moord op Margaret Thatcher – verhalen van Hilary Mantel, vertaald door Ine Willems, uitgegeven door Meridiaan Uitgevers (oorspronkelijke titel The Assassination of Margaret Thatcher)

IJzingwekkend doordacht
Mantels Wolf Hall, Het boek Henry en debuut Veiliger oord worden bejubeld om de meeslepende pen en de rijke verhaalinhoud. En ik jubel blijmoedig mee, want ik vind alle lof terecht. Zeker als lezer. Voor mij als vertaler heeft haar werk een extra facet: zo meeslepend als Hilary leest, zo weerbarstig is ze om te vertalen. En deels zit hem dat in wat ze zelf zegt (elders op dit blog). Haar Engels is geen doorsnee-Engels en ze doorspekt haar verhalen met verwijzingen naar andere literaire werken, historisch feitenmateriaal en volslagen cultuureigen gegevens. Gelegenheid te over dus om sporen na te pluizen voor het geval de achtergrondkennis wijst naar ach-nee-niet-dit-maar-dát-en-geen-ander woord in het Nederlands. Maar naast gelegenheid is er de vierkante noodzaak om te pluizen en piekeren: ik ben zelden een auteur tegengekomen die zo wars van clichés, zo goed gedocumenteerd en zo ijzingwekkend doordacht te werk gaat (Byatt? Atwood?) Geen woord is toevallig in haar teksten en haar leestekens zijn zo mogelijk nog betekenisvoller, want ze zet ze vrolijk in als elementen die bijdragen aan het verhaal zelf, terwijl het gros van de wereld ze toch beschouwt als een soort tekstuele sluitpost, een formaliteit: o ja, daar ‘hoort’ een komma/ punt/ aanhalingsteken. (Ik geloof zelfs dat de felste discussies met de Nederlandse redactie daarover zijn gegaan, over de leestekens.) Verder lezen Net uit: De moord op Margaret Thatcher – verhalen

Boekvertalers uit de kast – editie Bredevoort

Bredevoort[logo]Boekvertalers zetten op tweede pinksterdag weer hun kraam op tijdens de Internationale Boekenmarkt in boekenstad Bredevoort.

Wanneer?
Maandag 25 mei, tweede pinksterdag, van 10.00 tot 17.00 uur

Waar?
Het historische centrum van Bredevoort

Kosten?
Gratis.

Hoe?
Met eigen vervoer. Parkeren aan de rand van de stad kost € 2 voor de hele dag.
Met het openbaar vervoer: met NS naar Aalten of Lichtenvoorde-Groenlo en vandaar met belbus 191. naar het bruisende centrum van de boekenstad.

Waarom?
Omdat boekvertalers en boeken uit de kast komen. Omdat Katrien er is. Omdat ieder boekenmens een keer in boekenstad Bredevoort moet zijn geweest. Omdat belangstellenden een praatje kunnen maken over ons mooie vak, of met ons in discussie kunnen gaan over wijdverbreide misverstanden als ‘Vertalers zijn overbodig, we hebben Google Translate’, ‘Ik lees liever het origineel’, ‘Er gaat toch altijd wat verloren, hè, in zo’n vertaling…’