Aankondiging: Die Frau mit den fünf Elefanten

In de filmreeks Made in Germany / Levensverhalen wordt elke maand een actuele Duitse film vertoond.

Die Frau mit den fünf Elefanten (CH/D 2009, 93 min., regie: Vadim Jendreyko, taal: Duits met Engelse ondertiteling) is een documentair portret van de zesentachtigjarige, van oorsprong Oekraïense Svetlana Geier, die haar leven in dienst stelt van het vertalen van Russische literatuur in het Duits. De laatste twintig jaar houdt ze zich vooral bezig met de vijf grote romans van Dostojevski. Tegenover haar nauwgezette intellectuele arbeid, die ze samen met een aantal gepensioneerde vrienden verricht, plaatst de film Geiers dagelijkse bezigheden in en om het huis: appels schillen, thee zetten en de kinderen en kleinkinderen ontvangen. Wanneer ze voor een gastdocentschap in Kiev wordt uitgenodigd, keert ze voor het eerst sinds vijfenzestig jaar terug naar haar geboortegrond. De film is genomineerd als beste documentaire bij de European Film Awards in december 2009.

Plaats: Filmhuis Lumen, Doelenplein 5, Delft
Tijd: donderdag 23 september 2010, 19:30 uur
Toegang: EUR 8,00 / met korting: EUR 6,00
Reserveren: 015 214 02 26

Plaats: Het Ketelhuis, Westergasfabriek, Pazzanistraat 4, Amsterdam
Tijd: dinsdag 28 september 2010, 19:30 uur
Toegang: EUR 8,50 / met korting: EUR 6,00
Reserveren: 020 684 00 90

Links:
Filmrecensie van de Neue Zürcher Zeitung
Goethe-Institut Niederlande
Duitsland Instituut Amsterdam
Het Ketelhuis
Filmhuis Lumen

Literair vertalen, een gesubsidieerde hobby?

In 2009 zijn er in Nederland weer 4.179 nieuwe boekvertalingen verschenen*. Gaan we gemakshalve uit van een gemiddelde verkoopprijs van 15 euro en een gemiddelde verkoop van 2.500 exemplaren, dan hebben die boekvertalingen een totale omzet van bijna 157 miljoen euro opgeleverd. Als we even aannemen dat voor al die vertalingen ongeveer 1.000 vertalers verantwoordelijk zijn (gemiddeld vier vertalingen per jaar per persoon), dan genereert een gemiddelde vertaler met zijn werk dus een uiteindelijke jaaromzet van bijna 157.000 euro – waarvan hijzelf gemiddeld iets meer dan tien procent mag toucheren, de rest gaat naar buitenlandse auteur, uitgever, persklaarmaker, corrector, vormgever, zetter, drukker, binder, boekhandel.

Valt het vertalen van boeken daarmee onder de categorie die beoogd premier Rutte aanduidt als ‘gesubsidieerde hobby’s’? Of is het een serieuze economische activiteit die helaas de marktwerking tegen heeft? Voor dat laatste pleit in elk geval één argument: het publiek is niet bereid voor vertaalde boeken meer te betalen dan voor Nederlandse boeken, en een billijke vergoeding voor de vertaler zou de prijs van het boek omhoog jagen. Vandaar een vergoeding op hobbyniveau, waardoor vertalers hun werk noodgedwongen vaak moeten afjakkeren. En vandaar dat er zoiets bestaat als het Nederlands Letterfonds, dat werkbeurzen verleent voor vertalingen van boeken waarvan ook de welbelezen heer Rutte ongetwijfeld vindt dat ze een belangrijke bijdrage aan onze cultuur leveren.

*) Bron: A-lijst Koninklijke Bibliotheek. Dit artikel verscheen ook op het weblog van Rokus Hofstede en Martin de Haan.

De zee waar het storkelt en hevelt

Photo Holger Ellgaard CC AT-SAOoit heb ik met een groepje vertalers Zweeds-Nederlands een hele middag gewerkt aan de beginregels van Spegeln (De spiegel), een kort verhaal van Gunilla Linn Persson. Dit begon met de woorden ‘Laat me een verhaal vertellen…’ en het was speciaal geschreven om voor de radio te worden voorgelezen. Het verhaal speelt zich af in het jaar 1907 en het gaat over twee eenzame eilandbewoners, een man en een vrouw, in een ruig kustlandschap waar het flink kan spoken. De vertelling heeft wel iets weg van een mondeling overgeleverde, klassieke legende over de zee. Verder lezen De zee waar het storkelt en hevelt

In de ramsj

RamsjstapelsHet is altijd een beetje triest als je ziet dat een door jou vertaald boek in de ramsj wordt aangeboden. Je hebt toch enkele maanden met zo’n boek geleefd en hoopt natuurlijk op een goede ontvangst. Vaak verdwijnt een boek na verschijning echter in een zwart gat of blijft het hooguit bij een signalering dat het er is. Na een jaar of twee volgt dan een mededeling van de uitgeverij dat het in prijs is opgeheven, wordt verramsjt. Verder lezen In de ramsj

Net uit: Offersteen

De offersteenOffersteen van Elly Griffiths, vertaald door Els Franci en verschenen bij De Kern (oorspronkelijke titel: The Janus Stone).

Op de mistige vlakten van de Saltmarsh in Norfolk is de tweede thriller van Elly Griffiths geboren, met in de hoofdrol wederom Ruth Galloway, de forensisch archeologe uit Dodencirkel die tegen wil en dank opnieuw bij een politieonderzoek wordt betrokken. Ditmaal speelt het verhaal zich minder af op de Saltmarsh en meer in de heuvels van Norfolk en op een bouwterrein in de stad, waar een oude villa, die ooit als kindertehuis heeft gediend, wordt afgebroken teneinde er een modern complex van luxe flats neer te zetten. Niettemin is het verhaal weer doorspekt met mysterieuze elementen. Verder lezen Net uit: Offersteen

De VvL en de niet-literairen (4): het VvL-voorstel

Eind augustus 2009 schreven we op dit blog dat vertalers van niet-literaire boeken en de Vereniging van Letterkundigen (VvL) om tafel gingen zitten om te praten over belangenbehartiging. Op 11 september vond het eerste gesprek plaats van wat uiteindelijk een serie gesprekken zou worden. We spraken over de vorm waarin een eventuele samenwerking kon worden gegoten — een zelfstandige afdeling onder de koepel van de Vereniging van Schrijvers en Vertalers (VSenV) naast de VvL, of een werkgroep binnen de afdeling VvL — en de voorwaarden waaraan de groep nieuwe leden zou moeten voldoen. De niet-literairen zouden in een verzoek tot toetreding aannemelijk maken dat ze de VSenV nodig hadden om hun belangen te behartigen. Om inzicht te krijgen in de marktpositie van boekvertalers besloten we een enquête te houden. Met de feiten die het onderzoek opleverde, onderbouwden we het Verzoek tot toetreding, dat we eind december bij het bureau van de VvL indienden. Verder lezen De VvL en de niet-literairen (4): het VvL-voorstel

In memoriam Annemarie Smit (1958-2010)

Op 20 juli 2010 overleed in haar woonplaats Den Haag Annemarie Smit aan de gevolgen van borstkanker. Hoewel ze al jarenlang ziek was, kwam haar overlijden toch vrij onverwacht.

Annemarie studeerde Noors in Groningen en werkte als reisleider, algemeen vertaler en docent Noors aan de Volksuniversiteit. Ondertussen ging ze als vertaler van literatuur aan de slag. Als vertaler werd ze een autoriteit op het gebied van de Noorse misdaadliteratuur, een genre dat eind jaren tachtig nog nauwelijks populair was in Nederland. Noorse schrijvers als Gunnar Staalesen, Anne Holt, Kurt Aust en Karin Fossum vonden in Nederland dankzij Annemaries deskundige en vlot leesbare vertalingen een groot lezerspubliek. Daarnaast vertaalde ze nog tientallen andere boeken, waaronder jeugdromans, literaire romans en non-fictie uit het Noors. Ze was lid van de e-mailgroep Boekvertalers en hield regelmatig lezingen over het vertalen van boeken en meer specifiek over het vertalen van misdaadliteratuur. De afgelopen jaren organiseerde ze ook lezingen voor de literaire sectie van het Nederlands Genootschap van Tolken en Vertalers, voor het laatst in april 2010, toen ze sprak over jeugdliteratuur.

Annemarie was een prettige, betrokken en opgewekte collega, die ondanks haar ziekte gewoon bleef doorwerken en de moed niet liet zakken. Ze laat als vertaler een indrukwekkend oeuvre achter. We zullen haar enorm missen.

Open sollicitaties

In een vorig stuk op dit blog, Vertalen is geen vetpot, heb ik geschreven dat redacties bij uitgeverijen worden overstelpt met open sollicitaties. Met een redacteur die toch wel twee of drie van dergelijke sollicitaties per week in zijn postvak krijgt, heb ik hierover gesproken.

Doorgestuurd
Deze redacteur werkt bij een grote, algemene uitgeverij waar zowel literaire boeken worden uitgegeven als non-fictie, chicklit en thrillers. Meestal zendt het secretariaat deze mailtjes door, omdat ze zijn gestuurd aan een algemeen e-mailadres dat van internet is geplukt. Aangezien de genoemde redacteur veel mail krijgt die direct moet worden beantwoord, raken de sollicitaties een beetje ondergesneeuwd, ook omdat ze vaak vergezeld gaan van een uitgebreid cv. Verder lezen Open sollicitaties

Paper towns of Papieren steden

In een artikel in Filter — Tijdschrift over vertalen 17:1, schreef Maria Postema over de opkomst van boeken voor ‘Young Adults’ en het veelvuldig gebruik van de Engelse taal in de titels van dergelijke boeken. Is het een verkooptruc, een kwestie van commercieel denken in verband met een mogelijke verfilming, of zit er iets anders achter? En wat zegt zo’n Engelstalige titel de Nederlandse lezer?

Paper Towns - Waar is Margo Roth SpiegelmanEen van de twee jongerenromans waar ze in dit verband dieper op ingaat is het door mij vertaalde Paper Towns – Waar is Margo Roth Spiegelman? door John Green. Ze verbaast zich erover dat ik in mijn stukje over het boek op dit blog niet op de kwestie van de Engelstalige titel inga terwijl ik voor in de tekst genoemde boeken wel de Nederlandstalige titel gebruik, vraagt zich af of ik nog heb gepleit voor Papieren steden en zegt benieuwd te zijn naar mijn ideeën hierover. Verder lezen Paper towns of Papieren steden