Eigen werk – Pagina 4 – Boekvertalers

Net uit: Boomerang, Wake up call voor de westerse wereld

Boomerang, Wake up call voor de westerse wereld, door Michael Lewis, vertaald door Annoesjka Oostindiër en Meile Snijders, uitgegeven bij Business Contact (oorspronkelijke titel: Boomerang: Travels in the New Third World).

‘Een Lof der zotheid van de financiële crisis,’ NRC Handelsblad

Een boek over de financiële crisis dat vol geweldige anekdotes staat en leest als een trein? Ja, dat kan. Want hoewel termen als credit default swaps en ocd’s wel vallen, gaat het ook over Arnold Schwarzenegger, die als een idioot door Los Angeles fietst en tijdens die dodenrit terugkijkt op zijn ervaringen als gouverneur van Californië. Wanneer een vrouw op straat die mobiel loopt te bellen, uitroept: ‘Oh my God, Bill Clinton staat hier vlak voor me,’ kan Schwarzenegger daar wel om lachen. ‘Nou, één van die lui met een seksschandaal,’ en vervolgens racet hij er met een noodgang vandoor op zijn brik. Verder lezen Net uit: Boomerang, Wake up call voor de westerse wereld

Twee solisten wagen zich aan een quatre-mains

Fantoomliefde

Er werd Marijke een heel mooi maar heel dik boek ter vertaling aangeboden. Een boek waarvan je maar een paar bladzijden hoeft te lezen of je weet zeker: ja, dit wil ik doen, hier kan ik wel een halfjaar mee leven. Maar het waren zo veel woorden dat ze het – ondanks de ruime deadline – nooit alleen zou redden.

Hoewel ze zelden samenwerkt (te eigenwijs), informeerde ze bij Aleid (ook geen samenwerkster pur sang), of zij er iets voor voelde om samen een boek te vertalen. Ook die wist het meteen toen ze het manuscript las. Gewoonlijk beheert ze haar winkeltje het liefst in haar eentje, maar dit boek: ja! Het was nog even spannend omdat ze op hetzelfde moment een andere aantrekkelijke opdracht binnenkreeg, maar gelukkig lukte het om alles mooi in elkaar te passen.

Zo viel deze keer alles op zijn plaats en hebben wij, Aleid en Marijke, ons in het avontuur van een duovertaling gestort, de vertaling van The Memory of Love, van Aminatta Forna (Nederlandse titel: Fantoomliefde, verschenen bij uitgeverij Nieuw Amsterdam). Samen zijn we op reis gegaan naar een land in Afrika, dat ongenoemd blijft maar waarin Sierra Leone te herkennen is. Verder lezen Twee solisten wagen zich aan een quatre-mains

Net uit: Kind van de leeuwin

Katherine Scholes, Kind van de leeuwin Kind van de leeuwin, door Katherine Scholes, vertaald door Els Franci-Ekeler, uitgegeven bij De Kern (oorspronkelijke titel: Lioness).

Katherine Scholes is geboren in Tanzania en heeft daar tot haar tiende gewoond. Haar vader was arts en missionaris, haar moeder kunstenares. Het gezin trok geregeld naar afgelegen delen van het land, waar haar vader dan vanuit een veldhospitaal werkte. Van die jeugdherinneringen heeft ze gebruikgemaakt voor de roman Kind van de leeuwin.

Kind van de leeuwin is een boek over de relatie tussen moeders en dochters, maar ook over de relatie tussen mens en leeuw. Niet voor niets heeft ze het opgedragen aan George Adamson, de ‘Father of Lions’, die in Kenia een reservaat had opgericht waar hij en zijn vrouw verweesde en gewonde leeuwen verzorgden tot die naar de wildernis konden terugkeren. Verder lezen Net uit: Kind van de leeuwin

Net uit: Het bewijs van liefde

Het bewijs van liefde door Catherine Hall, oorspronkelijke titel The Proof of Love, vertaald door Aleid van Eekelen-Benders en verschenen bij Cargo.

Het is op dit moment misschien moeilijk voor te stellen, maar er bestaan ook bloedhete zomers. Zomers waarin de hitte maar niet afneemt, waarin het dag en nacht warm blijft, gras en planten verdorren, de aarde uitdroogt, je van hogerhand opdracht krijgt om zuinig te doen met water en het lijkt alsof er nooit meer een druppel regen zal vallen. Zo’n zomer was het in 1976, in Nederland maar ook in Engeland, en in die zomer speelt het verhaal van Het bewijs van liefde zich af.

Op een afgelegen schapenboerderij in het Lake District klopt een vreemde aan, Spencer Little, een wiskundige die op de fiets uit Cambridge is gekomen en die voor de duur van de zomer om werk vraagt, niet voor loon maar in ruil voor kost en inwoning.

Een besloten plattelandsgemeenschap met strikte normen en nauwelijks oog voor de buitenwereld, krijgt te maken met een stille, teruggetrokken buitenstaander en, later, een groep hippies. Daartegenover de wiskundige, die hoopt een vernederende ervaring te ontvluchten en de vereiste concentratie voor zijn wiskunde te hervinden, maar in aanraking komt met mensen en opvattingen die hem tot dan toe vreemd waren, of die juist beangstigend sterk lijken op wat hij wilde ontlopen. Verder lezen Net uit: Het bewijs van liefde

Net uit: Bloedband

Bloedband door P.L. Gaus, vertaald door Nellie Keukelaar-van Rijsbergen en uitgegeven bij Barnabas (oorspronkelijke titel: Blood of the Prodigal). Bloedband is het eerste deel van een zesdelige detectiveserie.

Mensen die weten dat ik boeken vertaal, vragen mij geregeld wat ik aan het vertalen ben. De laatste tijd zei ik dan dat ik met een amishdetective bezig was. Dat leverde nogal eens opgetrokken wenkbrauwen en verbaasde blikken op. ‘De amish, dat zijn toch die mensen in Amerika die zeer eenvoudig leven en heel godsdienstig zijn? Van die brave mensen die tegen elke vorm van geweld zijn? En plegen die moorden?’ Blijkbaar wel.

Op een dag verdwijnt de tienjarige amishjongen Jeremiah Miller spoorloos uit zijn omgeving. Een briefje maakt duidelijk dat zijn vader, die is verbannen uit de gemeenschap, hem heeft meegenomen. Verder lezen Net uit: Bloedband

M.U.I.S. in Nederland, of: What’s in a name

Penny Dolan, M.U.I.S. Een van de leukste boeken die ik ooit heb vertaald is M.O.U.S.E. van Penny Dolan, een spannende Dickensiaanse jeugdroman voor kinderen vanaf een jaar of tien. Zo’n fijn dik boek waar je stiekem ’s avonds onder de dekens met een zaklantaarn in verder vertaalt. Het verhaal speelt halverwege de negentiende eeuw in Engeland en zit vol romantiek: een klein jongetje, een kasteel, een schatrijke grootvader, ouders die als plantkundigen de wereld afreizen en schipbreuk lijden (en uiteraard worden gered), een gemene, goklustige oom die uit is op het familiekapitaal, twee nog gemenere handlangers, een akelige kostschool, honger, pesterijen, een ontsnapping, een mysterieuze landloper, een poppenspeler, een klokkenmaker, de grote stad Londen (met overal graafwerkzaamheden door de aanleg van de ondergrondse), twee kostuumnaaisters van een groot theater, een Shakespeare-acteur à la Willem Royaards, een Midzomernachtsdroom, spanning en sensatie, en alles loopt goed af, behalve natuurlijk voor de slechteriken. Misschien doet deze korte samenvatting vermoeden dat het boek van clichés aan elkaar hangt, maar dat is beslist niet het geval: het verhaal zit heel goed in elkaar en alle personages spelen een belangrijke rol bij de ontwikkeling van de hoofdpersoon. Ook de historische achtergrond is erg knap geschetst.

What’s in a name
Omdat de personages bijna allemaal een naam dragen met een betekenis of associatie die de jonge Nederlandse lezers zou kunnen ontgaan, moest ik ook de namen vertalen. Dat was een heel gepuzzel, maar het was erg leuk om te doen, vooral omdat de personages daardoor wat vertrouwder voor me werden – het was alsof ik ze een beetje mee had helpen scheppen door een Nederlandse naam voor ze te verzinnen. Verder lezen M.U.I.S. in Nederland, of: What’s in a name

Net uit: Verzet en eendracht

Verzet en eendracht, De grote oorlog, 1914-1918 door Adam Hochschild, vertaald door Leen Van Den Broucke en Huub Stegeman en uitgegeven bij Meulenhoff (oorspronkelijke titel: To End All Wars)

Vergeten geschiedenis?
Inmiddels is er alweer zoveel oorlogsgeweld over Europa en de wereld geraasd dat je het bijna zou vergeten: over drie jaar is het een eeuw geleden dat de Eerste Wereldoorlog begon. Een oorlog die in het destijds neutrale Nederland nauwelijks sporen heeft nagelaten, maar in andere landen wel degelijk nog leeft. In Vlaanderen bijvoorbeeld wordt de wapenstilstand op 11 november nog volop herdacht. Dat is niet voor niets; zo staat de Westhoek nog steeds bekend als ‘de verwoeste gewesten’. De grootste afzetmarkt voor Nederlandstalige boeken over WOI ligt dan ook in Vlaanderen.

Het komt nooit meer goed
Maar de meeste militaire slachtoffers waren natuurlijk Engelsen, of liever: ingezetenen van het destijds enorme Britse Rijk. Verzet en eendracht (dat in het Engels de prachtige titel To End All Wars droeg) vertelt het verhaal van het einde van dat Rijk, en van een aantal vriendschaps- en familiebanden in het Groot-Brittannië van vlak voor en tijdens de Eerste Wereldoorlog die ernstig door de gebeurtenissen werden beproefd en soms onherstelbaar werden beschadigd, soms alles wonderbaarlijk genoeg doorstonden. Verder lezen Net uit: Verzet en eendracht

Net uit: Het genootschap van de laatste dieren

Moore, Het genootschap van de laatste dieren Het genootschap van de laatste dieren van Jeffrey Moore, vertaald door Gerda Baardman en Wim Scherpenisse, uitgegeven bij De Arbeiderspers (oorspronkelijke titel: The Extinction Club).

De derde roman van Jeffrey Moore heeft twee sterk verschillende hoofdpersonen. De eerste heet Nile Nightingale; hij is veertig, beschouwt zijn leven als mislukt en is voor zichzelf en de schimmen uit zijn verleden vanuit de VS naar een onherbergzaam deel van Québec gevlucht. Hij is onder andere postzegelverzamelaar, talenwonder en afgekickt van zo ongeveer alles waar een mens aan verslaafd kan zijn. De tweede hoofdpersoon is een veertienjarig meisje, Céleste Jonquères. Zij is een radicale natuur- en dierenbeschermster die levensgevaarlijk is toegetakeld door een stel gewelddadige, gewetenloze jagers en handelaars in dierlijke producten. Verder lezen Net uit: Het genootschap van de laatste dieren

Vertalersbonus

‘Niets is een grotere troost voor een auteur van een roman dan lezingen van zijn werk te ontdekken waaraan hij zelf niet had gedacht, en die de lezers hem aan de hand doen.’
– Umberto Eco: Naschrift bij De naam van de roos (1984)*

From Hell (cover) Bonussen zijn niet alleen voor bankiers weggelegd. Ook vertalers worden wel eens extra voor hun inspanningen beloond – maar dan met een ander soort beloning dan in de financiële wereld gangbaar is. Tijdens het vertalen ontdek je soms dingen in een boek waarvan onduidelijk is of de schrijver die er doelbewust in heeft gestopt, maar die een boek nóg meer lading geven. Zo blijkt uit From Hell van Alan Moore en Eddie Campbell.

From Hell is een monumentaal stripdrieluik waarin Alan Moore en Eddie Campbell fictie als scalpel hanteren om de historische werkelijkheid mee te lijf te gaan. Als zelfbewuste ‘pulpauteurs’ scheppen beide stripmakers een onvergetelijk beeld van Jack the Ripper als de man die eind negentiende eeuw waarheid niet meer van waanzin kon onderscheiden – en zodoende de twintigste eeuw op ‘gepaste’ wijze inluidde. Verder lezen Vertalersbonus

Net uit: Het negerboek

Het negerboek, van Lawrence Hill, vertaald door Ine Willems, uitgegeven bij Ailantus (oorspronkelijke titel: The Book of Negroes; zie ook het filmpje van Harper Collins op YouTube.

Aminata Diallo, dochter van een vroedvrouw en een edelsmid, is elf wanneer ze op het pad buiten Bayo wordt ontvoerd door slavenhandelaren. Drie maanden lang loopt ze in een gestaag groeiende keten van gevangengenomen negers naar de kust om daar gebrandmerkt te worden en verscheept naar de Amerikaanse koloniën. De verschrikkingen van het slavenschip, de slavenmarkt van Charles Town en de daaropvolgende jaren van slavernij – eerst op een indigoplantage, dan in het huishouden van de joodse indigo-inspecteur Solomon Lindo, die het woord ‘slaaf’ bij voorkeur mijdt en zijn slaven in plaats daarvan ‘bedienden’ noemt – beleeft de lezer door haar ogen in een relaas dat onvermijdelijk doet denken aan The Known World van Edward P. Jones (in 2005 bij Querido verschenen als De bekende wereld, vertaald door Marian Lameris).

‘En dat, begreep ik, betekende het om slaaf te zijn: je verleden deed er niet toe, in het heden was je onzichtbaar en je had geen zeggenschap over je toekomst.’ Verder lezen Net uit: Het negerboek