Diversen – Pagina 9 – Boekvertalers

Broodvertalers

droog brood Onlangs kwam mij het volgende ter ore: een boekvertaler werd een boek ter vertaling aangeboden. Het leek hem wel wat, de deadline was ook haalbaar, dus begon het loven en bieden. De redacteur bood vier cent per woord. Dat vond de vertaler erg weinig. Hij wist dat niet alle uitgeverijen zich houden aan het herenakkoord zoals afgesproken tussen de VvL en de bij de LUG aangesloten uitgevers. Maar vier cent per woord? Daar kon hij niet van leven, en dat zei hij dan ook tegen de redacteur. De redacteur voelde met hem mee, maar ging niet over de tarieven; die kwamen van hogerhand, van de uitgever zelf. En toen zei de redacteur iets waarvan de mond van de boekvertaler openviel: ‘Er zijn genoeg vertalers die er niet van hoeven leven, die doen het wel voor vier cent.’ Verder lezen Broodvertalers

De VvL en de niet-literairen (3): Verzoek tot toetreding

Op 11 september 2009 spraken niet-literair en soms-literair boekvertalers Carla Hazewindus, Ellis Post Uiterweer en ondergetekende met Martin de Haan, Rien Verhoef en bestuursleden van VvL en Werkgroep Vertalers in het Lodewijk van Deysselhuis over een mogelijke toetreding van niet-literair boekvertalers tot de Vereniging van Schrijvers en Vertalers (VSenV). In wat voor vorm dan ook. We schreven daar eerder over.

We spraken af dat de niet-literairen bij het bureau van de Vereniging van Letterkundigen — de zelfstandige VSenV-afdeling die de belangen van schrijvers en vertalers behartigt — een verzoek tot toetreding zouden indienen waarin ze duidelijk maakten waarom niet-literair boekvertalers het administratief apparaat van de VSenV nodig meenden te hebben om hun belangen te behartigen. De drie niet-literairen vormden met Mart Ahuluheluw, Jeannet Dekker en Marce Noordenbos een werkgroep en togen aan het werk. Ze hielden een enquête om inzicht te krijgen in de markt- en inkomenspositie van boekvertalers. We maken van de gelegenheid gebruik om al die boekvertalers die de moeite hebben genomen de vragenlijst in te vullen hartelijk te bedanken. Dankzij jullie hebben we meer inzicht gekregen in de positie waarin boekvertalers zich in Nederland bevinden.

De resultaten van de enquête werden in het verzoek verwerkt om aan te tonen dat het hoog tijd is dat niet-literair boekvertalers gezamenlijk en geruggensteund door een vakorganisatie opkomen voor een verbetering van hun positie.

Het verzoek hebben we compleet met vragenlijst en enquête-uitslagen op 30 december op de bus gedaan. De VvL liet inmiddels weten het verzoek voor de eerstvolgende bestuursvergadering, op 18 februari, te hebben geagendeerd. We hebben het verzoek hieronder integraal weergegeven. Wie de tekst liever op zijn gemak offline leest, kan de brief als pdf, als Worddocument of in OpenDocument-indeling (odt) downloaden. Verder lezen De VvL en de niet-literairen (3): Verzoek tot toetreding

Lief en leed geveild

Belangrijke voorwerpen en persoonlijke bezittingen uit de collectie van Lenore Doolan en Harold Morris, inclusief boeken, kleding en sieraden door Leanne Shapton, vertaald door Nico Groen en verschenen bij De Bezige Bij. (Oorspronkelijke titel: Important Artifacts and Personal Property from the Collection of Lenore Doolan and Harold Morris, Including Books, Street Fashion, and Jewelry.)

De opkomst en ondergang van een liefdesrelatie, beschreven in de vorm van een veilingcatalogus: dat is Belangrijke voorwerpen… et cetera. Weinig mensen zullen zich er een voorstelling van kunnen maken. En dat is maar al te begrijpelijk, want Belangrijke voorwerpen… is een boek dat enig is in zijn soort.

Belangrijke voorwerpen… is de beschrijving van 1332 kavels met voorwerpen die ooit hebben toebehoord aan (de fictieve) Lenore Doolan, culinair redacteur bij The New York Times, en Harold Morris, veelgevraagd reclamefotograaf. Het betreft cadeaus die ze elkaar hebben gegeven, kleren die ze droegen, boeken die ze al dan niet samen lazen, cd’s, prullaria, theaterprogramma’s, menukaarten, foto’s, brieven en uitdraaien van e-mails die ze elkaar stuurden wanneer Harold weer eens voor een klus naar een verre uithoek van de wereld was gevlogen. Kortom: alle kostuums en rekwisieten uit het drama van hun liefdesleven. Verder lezen Lief en leed geveild

Marktpositie boekvertalers: de enquête

CEATL [logo] Een jaar geleden, in december 2008, deed de Europese Raad van Verenigingen van Literair Vertalers (CEATL) verslag van een vergelijkend onderzoek naar de inkomenspositie van literair vertalers in eenentwintig Europese landen en twee taalregio’s. Ook de Vereniging van Letterkundigen leverde gegevens voor het onderzoek, dat door die opzet voor het Nederlandse taalgebied beperkt bleef tot ‘vertalers van literatuur in de beperkte betekenis van het woord (fictie, poëzie, toneelwerken, etc.)’ die beschikken over het auteursrecht (zie kader).

Catastrofaal
De positie van literair vertalers in veel landen, waaronder koplopers van de Europese economie, kan volgens de CEATL op zijn website alleen maar worden beschreven als ‘catastrofaal’. ‘The most depressing study about translation I’ve ever heard about,’ schreef uitgever van vertaalde literatuur Chad Post op zijn weblog Three Percent. De Nederlandse literair vertaler neemt op grond van de betaalde woordprijs, royalty’s, leenrechtvergoedingen, beurzen en subsidies met een gemiddeld netto jaarinkomen van € 14.370 in het CEATL-overzicht een achtste positie in. Verder lezen Marktpositie boekvertalers: de enquête

Net uit: Goud geld

Norbert Vonnegut, Goud geld [omslag] Norbert Vonnegut, Goud geld, vertaald door Gert-Jan Kramer, verschenen bij
uitgeverij Verbum. (Oorspronkelijke titel: Top Producer)

Met een achternaam als Vonnegut ligt de eerste vraag voor de hand: nog familie van? Ja, Norbert is familie van. Norb is ook een insider op Wall Street die met dit boek debuteert als thrillerschrijver. Hij hanteert eenzelfde satirische stijl als zijn beroemde naamgenoot en weet aan de hand van een moordonderzoek op oneerbiedig komische wijze de beerput van Wall Street te lichten. Anders gezegd, Vonnegut heet ons welkom in het financiële gesticht dat Wall Street heet.

Naast de thrillerplot rondom de bizarre moord op Charlie Kelemen, een weldoener die in het zeeaquarium van Boston aan flarden wordt gescheurd door haaien, word je als lezer ondergedompeld in het leven van diens beste vriend: Grove O’Rourke, een topproducer op Wall Street. Grove, het hoofdpersonage, werkt zich steeds dieper in de nesten zodra hij op zoek gaat naar wie verantwoordelijk is voor de dood van zijn beste vriend. Verder lezen Net uit: Goud geld

Net uit: Het Einsteinmeisje

Philip Sington, Het Einsteinmeisje, vertaald door Mieke Trouw-Luyckx, verschenen bij uitgeverij Sijthoff. (Oorspronkelijke titel: The Einstein Girl)

De meeste mensen denken bij Albert Einstein onmiddelijk aan de foto’s van een beminnelijke man met piekend wit haar, maar het is lang onbekend gebleven dat de beroemde natuurkundige ook erg onaangename kanten had. Schrijver en historicus Philip Sington besloot zich in de persoon Einstein te verdiepen toen zijn broer een documentaire over hem maakte. Sington bofte dat er net rond die tijd nieuwe feiten over Einsteins privéleven naar buiten kwamen die na de dood van de wetenschapper tientallen jaren waren verzwegen.

Brieven
Het idee voor het Einsteinmeisje ontstond toen Sington brieven onder ogen kreeg van Einstein en zijn eerste vrouw, de Servische wiskundige Mileva Marić. Die brieven onthulden een geheim dat ze ondanks hun scheiding uit alle macht voor de wereld verborgen wilden houden. In zijn roman wilde Sington iets van die schaduw over Einsteins leven laten zien, maar het was ook zijn bedoeling om iets van Einsteins baanbrekende werk tot uiting te laten komen. Verder lezen Net uit: Het Einsteinmeisje

Boekvertalers

In het bulletin van de Vereniging van Letterkundigen (VvL) verschijnt onder de titel De zichtbare vertaler een serie columns van Martin de Haan. In zijn laatste bijdrage* houdt hij een warm pleidooi voor aansluiting van niet-literaire vertalers bij de VvL of de koepelvereniging VSenV. Met toestemming van Martin en de VvL plaatsen we die bijdrage, omdat die ook interessant is voor boekvertalers die het bulletin níet krijgen. Ten overvloede wijzen we erop dat Martin hier zijn eigen standpunt uiteenzet en niet als woordvoerder van de VvL optreedt.

De zichtbare vertaler 10: Boekvertalers
door Martin de Haan

In mijn bijdrage aan het allereerste nummer van VvL.nu (najaar 2006) stelde ik een fundamentele vraag: wat bezielt ons om als literaire schrijvers en vertalers samen in één club te gaan zitten, in plaats van aansluiting te zoeken bij onze respectieve niet-literaire vakgenoten? Verder lezen Boekvertalers

De dagelijkse praktijk: meermansvertalingen

3 computers Het is heerlijk om het clichébeeld van de solitaire vertaler achter zijn computer op zijn zolderkamer steeds meer te zien verstoffen. Dat specimen bestaat vast nog wel, maar in een wereld waar computer en internet een steeds centralere rol hebben in het dagelijkse leven van de moderne mens, lijkt hij een uitstervend ras. Er zijn inmiddels talloze virtuele vertalersgemeenschappen die het eenzame aspect van dit beroep de das om hebben gedaan. Solitair op een zolderkamer voelt dan ineens lang niet zo eenzaam meer. Verder lezen De dagelijkse praktijk: meermansvertalingen

Goede ogen, beperkte kijk

Vrijdagmiddag, even naar de bibliotheek in het dorp. Terwijl ik op mijn gemak in de boeken neus, ben ik getuige van een gesprekje. Een mevrouw van een jaar of zeventig spreekt een bibliothecaresse aan omdat ze een bepaald boek niet kan vinden. ‘Bent u op zoek naar de normale uitgave, of naar het groteletterboek?’ vraagt de bibliothecaresse. Gelukkig weet ze haar gezicht in de plooi te houden als de mevrouw antwoordt: ‘O gut nee, alsjeblieft geen boek met grote letters, dat heb ik in één avond uit…’

Net uit: De verschrikkelijke verhalen van het zwarte schip

PriestlySchip[omslag] De verschrikkelijke verhalen van het zwarte schip, van Chris Priestley, vertaald door Ellis Post Uiterweer en uitgegeven door Uitgeverij Pimento (oorspronkelijke titel: Tales of Terror from the Black Ship).

Hoe gaat dat bij een boekvertaler? Af en toe floept er een mailtje binnen van een uitgeverij met het verzoek een boek te vertalen. Er staat in het mailtje uit hoeveel woorden het boek ongeveer bestaat, een summiere beschrijving van de inhoud, wie de auteur is en wat de titel van het boek is. Deze keer zat er een bijlage bij het mailtje, en toen ik die opende, kreeg ik het omslag te zien.
Ik was meteen verkocht. Verder lezen Net uit: De verschrikkelijke verhalen van het zwarte schip