Vooral in Amerikaanse lectuur komen we veel merknamen tegen. Niet met de bedoeling reclame te maken, maar om een bepaalde gevoelswaarde aan te geven. De gevoelswaarde van een bepaald merk kan in de VS echter heel anders zijn dan in Nederland. Hier vinden we het niet bijzonder als iemand een blikje Heineken aan de mond zet, die persoon drinkt gewoon bier. In de VS ligt dat anders; daar is het een duur merk, hip en cool. Daar is Budweiser heel gewoon, terwijl dat hier moeilijk te krijgen is. En dan nog: begrijpt de Nederlandse lezer überhaupt wat een Budweiser is? Moet de vertaler uitleggen dat het een goedkoop biertje is, alom verkrijgbaar? Verder lezen Boots, Hema of Walmart?
Categorie: Diversen
Amy van Markenprijs voor Bertie van der Meij
De Stichting Leonora Christina heeft de Amy van Marken-vertaalprijs 2008 toegekend aan Bertie van der Meij voor haar vertaling Sterven van liefde en leven van wijn. Een bloemlezing uit de Epistels en Zangen van Fredman, liederen van de Zweedse dichter en componist Carl Michael Bellman (1740-1795) met een inleiding door de vertaalster, verschenen bij Uitgeverij Voltaire in ’s-Hertogenbosch. De prijs bestaat uit € 5.000 en een oorkonde. Het is de tweede keer dat deze prijs wordt uitgereikt. Bertie van der Meij kreeg eerder de Martinus Nijhoffprijs en de Filter Vertaalprijs. Verder lezen Amy van Markenprijs voor Bertie van der Meij
‘Om niets van de stijl verloren te laten gaan’
Een citaat uit een bericht van Rien Verhoef, gelezen op de e-maillijst van de Werkgroep Vertalers van de VvL en met zijn toestemming hier overgenomen:
‘Nrc.next publiceerde [op 5 september 2008] in zijn rubriek Internationaal een samenvatting (ruim de helft) van de toespraak van Sarah Palin, beoogd vice-president van de Republikeinen, met daarbij de vermelding: “Om niets van haar stijl verloren te laten gaan is de tekst in het Engels afgedrukt.” Misschien ook een tip voor Nederlandse literaire uitgeverijen?’
Zelfoverschatting
Dit voorval is tekenend voor de parmantige zelfoverschatting van een generatie Nederlanders. De prijs van de behouden stijl was ongetwijfeld dat grote delen van de tekst veel lezers geheel zullen zijn ontgaan.
Verder lezen ‘Om niets van de stijl verloren te laten gaan’
In memoriam Truus Boot (1946 – 2008)
Afgelopen zaterdag, 13 september, is Truus Boot in haar woonplaats Amsterdam overleden. Ze was literair vertaalster uit het Frans en ze laat een geweldig oeuvre na, niet alleen in omvang maar ook in kwaliteit. Ze vertaalde onder andere de befaamde Sartre-biografie van Annie Cohen-Solal en de correspondentie van Simone de Beauvoir, maar ook auteurs als Sylvie Germain, Jorge Semprun, Jean Echenoz en veel Noord-Afrikaanse auteurs. Haar vertalingen kenmerken zich door een sprankelend en plastisch vocabulaire; er zaten karakteristieke en prachtige vondsten in. Verder lezen In memoriam Truus Boot (1946 – 2008)
Hoe kom ik aan een vertaalopdracht?
Vaak worden de Boekvertalers benaderd met de volgende vraag: hoe kom ik aan een vertaalopdracht?
Voor de goede orde wil ik er eerst op wijzen dat ik het hier heb over het vertalen van boeken, niet over het vertalen van folders, handleidingen en andere teksten die niets met boeken te maken hebben.
Welnu, wie boeken wil vertalen, moet uitgeverijen benaderen. Het beste kan de aanstormend vertaler eerst eens in een goed gesorteerde boekhandel gaan kijken welke uitgeverij het soort boeken op de markt brengt die de vertaler graag zelf zou willen vertalen, waar hij feeling mee heeft, over onderwerpen waarvan hij iets weet. Zapt de vertaler gauw weg als Char op tv is, dan kan hij beter geen uitgeverij benaderen die zich in zweverige boeken specialiseert. Is hij daarentegen zeer thuis in de Tweede Wereldoorlog, dan is het verstandig zich te wenden tot een uitgeverij die in boeken over dat onderwerp grossiert.
Verder lezen Hoe kom ik aan een vertaalopdracht?
Zelluf doen
Het is voor mijn familie en vrienden geen geheim dat ik een afkeer heb van boekhouden. Die afkeer gaat helaas niet samen met een van mijn andere eigenschappen: alles ‘zelluf’ willen doen. Hoewel manlief al talloze keren heeft aangeboden de klus op zich te nemen, en best tijd en energie wil steken in het aanleren van het boekhoudprogramma, en het uitvogelen wat wanneer moet enzovoort, heb ik zijn aanbod tot nu toe steeds weggewuifd. Ik moet en zal zelluf de btw-aangifte doen, zelluf factureren en zelluf strijd voeren met de accountant over wat ik wel en niet mag declareren…
Verder lezen Zelluf doen
Gedwongen meermansvertalingen: snel-snel-snel
Het is de laatste tijd schering en inslag: buitenlandse boeken moeten in sneltreinvaart in Nederlandse vertaling worden uitgebracht. Stel je voor dat een lezer niet kan wachten en het origineel koopt – dat zou voor de Nederlandse uitgever een grote financiële strop betekenen!
Dus wat doet de uitgever die het brood niet uit zijn mond gestoten wil zien? Hij zet een aantal vertalers op het boek. De een doet de eerste paar hoofdstukken, de volgende vertaalt ook een pluk, nummer drie, die weinig tijd heeft, neemt een hoofdstuk of twee voor zijn rekening en nummer vier en vijf verdelen de rest. Nummer drie, die op korte termijn met een andere vertaling moet beginnen, vangt onmiddellijk aan zijn deel te vertalen. Nee, tijd om de voorgaande gedeelten te lezen is er niet, dus heeft hij geen flauw benul van wat er voorheen is gebeurd, of welke personages een rol spelen en wat hen bezielt. Ondertussen is nummer een nog bezig met iets anders waar haast bij is, en begint pas aan de meermansvertaling wanneer nummer drie zijn portie allang klaar heeft.
Verder lezen Gedwongen meermansvertalingen: snel-snel-snel
Hoe betrouwbaar zijn lezersrecensies?
Boekvertalers vertalen vele boeken, en die zijn natuurlijk niet allemáál prachtig. Het komt zelfs voor dat een vertaler met tegenzin aan een boek werkt, wetend dat het nooit wat zal worden, hoe hij zijn best ook doet. De plot is niet leuk, of de personages zijn uiterst vlak, of de auteur wil zijn kennis spuien over een bepaald onderwerp dat hem na aan het hart ligt maar weinig met het verhaal 
te maken heeft, zodat het geheel erg langdradig wordt. In zo’n geval levert de vertaler iets af waar hij niet achter kan staan, al is dat niet zijn schuld.
Wanneer de presentexemplaren dan op de mat vallen, is hij uiteraard nieuwsgierig naar de lezersrecensies. Die zijn te vinden op sites als bol.com, het Ezzulia Forum, ChickLit.nl en vele andere. De vertaler ziet dan dat hij niet alleen stond, want de lezer schrijft bijvoorbeeld dat hij het werkje zonde van het geld vond, of dat hij nog nooit zo’n slecht boek had gelezen. Jammer, maar helaas. De vertaler was dus niet de enige die het waardeloos vond. Verder lezen Hoe betrouwbaar zijn lezersrecensies?
Net uit: De logeerkamer
Hieronder vertelt Marijke Versluys, de vertaalster van De logeerkamer van Helen Garner, zojuist verschenen bij De Bezige Bij (oorspronkelijke titel: The Spare Room), over het boek.
De logeerkamer, Garners eerste fictiewerk in vijftien jaar, is een korte maar indringende roman over vriendschap en de dood. Het kent twee markante hoofdpersonen, beiden alleengaande zestigsters: de actieve, praktische Helen en Nicola, haar zieke vriendin, die ze te logeren krijgt. Nicola komt naar Melbourne om na een intensieve behandeling tegen kanker als laatste redmiddel haar heil te zoeken in het alternatieve circuit, waar Helen uiterst terughoudend tegenover staat. Dat leidt natuurlijk tot conflicten en spanningen: de sceptische Helen en de koppige Nicola zijn voor drie weken tot elkaar veroordeeld. Helen moet de wrakke maar geestelijk ongebroken Nicola – waardig, bij vlagen onuitstaanbaar en optimistisch tegen beter weten in – verplegen, beschermen en in alles begeleiden, hoewel ze zelf niets moet hebben van de gekozen behandeling. Het reilen en zeilen in de alternatieve kliniek wordt zeer kritisch onder de loep genomen, maar de beschrijvingen zijn dusdanig dat er ook veel te lachen valt. Verder lezen Net uit: De logeerkamer
Net uit: Het buitenleven
Hieronder vertelt Marijke Versluys, de vertaalster van Het buitenleven van Rachel Cusk, verschenen bij De Bezige Bij (oorspronkelijke titel: The country life), over het boek en vertaalproblemen die ze erin tegenkwam.
Het buitenleven begint met een klassiek gegeven: de hoofdpersoon verbreekt alle banden en begint een nieuw leven. De negenentwintigjarige Stella ontvlucht familie, werk, relaties en de grote stad om haar heil in het buitenleven te zoeken. Ze ontsnapt weliswaar uit een ondraaglijke situatie, maar wanneer ze de zorg op zich neemt voor een gehandicapte tiener, telg van een welgesteld, excentriek geslacht, wordt ze geconfronteerd met andere uitdagingen en bedreigende situaties. Doordat zij en haar pupil beiden buitenbeentjes zijn, ontstaat er een gevoel van saamhorigheid. Verder lezen Net uit: Het buitenleven