Diversen – Pagina 12 – Boekvertalers

Net uit: Het laatste avondmaal

Rachel Cusk: Laatste Avondmaal [omslag] Het laatste avondmaal – Een zomer in Italië van Rachel Cusk, vertaald door Marijke Versluys en uitgegeven bij De Bezige Bij (oorspronkelijke titel: The Last Supper: A Summer in Italy).

Om alle misverstanden die de titel zou kunnen oproepen maar meteen uit de wereld te helpen: dit is níet het zoveelste boek over het zoveelste gezin dat zich uit allerlei escapistische, romantische overwegingen in Italië gaat vestigen. Het verhaal is weliswaar autobiografisch, maar de thema’s zijn universeel.

Als motto dient de openingszin uit Sea and Sardinia van D.H. Lawrence: ‘Opeens is daar een onontkoombare behoefte om te vertrekken. Sterker nog, om te vertrekken in een bepaalde richting. Een dubbele behoefte derhalve: vertrekken en weten waarheen.’ Het is voor Cusk een schrikbeeld om zich definitief ergens te vestigen; ze móet weg uit haar mooie huis, ze wil zich bevrijden uit de knellende sleur om te kunnen reizen en zwerven, net als de schrijvers en kunstenaars van vroeger. Die rusteloosheid en die hang naar het onbekende worden door haar omgeving beschouwd als een vloek, maar zelf ziet ze dat anders: zoeken boeit haar en boezemt haar geen angst in – vinden en weten wel.

Zij en haar echtgenoot verkopen het huis, nemen hun dochtertjes van school en vertrekken. Drie maanden, een seizoen, zullen ze wegblijven: ‘Meer hoefden we van de toekomst niet te zien’. Verder lezen Net uit: Het laatste avondmaal

Net uit: Het einde van pi

Franck Thilliez, Het einde van pi [omslag] Het einde van pi van Franck Thilliez, vertaald door Richard Kwakkel en uitgegeven bij Sijthoff (oorspronkelijke titel: La mémoire fantôme).

Het einde van pi is de derde thriller van Franck Thilliez die in Nederland verschijnt. Sijthoff wil de Nederlandse lezer graag kennis laten maken met het werk van dit grote Franse thrillertalent en biedt om die reden met een speciale kortingsactie gelijktijdig de door Anne van der Straaten vertaalde novelle De kleur van het duister aan.

Lucie Henebelle
In Het einde van pi duikt Lucie Henebelle weer op, de rechercheur die in Het gruwelhuis al een hoofdrol speelde. De relatie met haar roodharige collega is op de klippen gelopen, ze is overgeplaatst van Duinkerken naar Lille, maar ze wordt nog steeds geplaagd door een morbide fascinatie voor de hersenkronkels van psychopaten. Ze krijgt ruimschoots de gelegenheid haar dorst naar kennis over de dood in al zijn verschijningsvormen te lessen, wanneer een jonge vrouw met geheugenverlies haar pad kruist en haar op het spoor zet van een seriemoordenaar. Tussen de twee vrouwen groeit een bijzondere band die Lucie ertoe verleidt het raadsel van haar morbide fantasieën te onthullen. Verder lezen Net uit: Het einde van pi

Net uit: Dodencirkel

Elly Griffiths, Dodencirkel [omslag] Dodencirkel van Elly Griffiths, vertaald door Els Franci en uitgegeven bij De Kern (oorspronkelijke titel: The Crossing Places).

Saltmarsh
Dodencirkel is een thriller, maar net even anders dan anders. De hoofdpersoon is een forensisch archeologe, Ruth, die van de politie het verzoek krijgt te helpen bij het onderzoek naar een kinderlijkje dat in een moeras is gevonden. Ruth is een nonchalant type, iets te gezet, een tikje excentriek, een alleenstaande bijna-veertiger die met haar twee katten aan de rand van de Saltmarsh in het Engelse Norfolk woont en aan de universiteit doceert. Een sympathieke en zeer menselijke heldin. Verder lezen Net uit: Dodencirkel

Net uit: De kleine vreemdeling

Sarah Waters, De kleine vreemdeling, vertaald door Nico Groen, Richard Kwakkel en Lucie van Rooijen en verschenen bij uitgeverij Nijgh & Van Ditmar (oorspronkelijke titel: The Little Stranger).

Over de nieuwe roman van Sarah Waters is in de pers al veel geschreven sinds de Nederlandse vertaling ervan op zaterdag 5 juni verscheen: dat het – na Affiniteit (2001), Fluwelen begeerte (2002), Vingervlug (2003) en De nachtwacht (2006) – haar vijfde roman is, haar eerste waarin een mannelijke verteller optreedt, de eerste ook waarin de lesbische liefde geheel en al ontbreekt, en dat het een spannende spookroman is die voortborduurt op de traditie van de victoriaanse ghost novel. De kleine vreemdeling is het verhaal over een Engels landgoed dat in verval raakt en de bewoners, de familie Ayres, in zijn ondergang meesleurt. Het verhaal wordt verteld vanuit het perspectief van een plattelandsdokter, ene Faraday.

Omdat er al zoveel aandacht aan Waters’ vijfde en aan de auteur zelf is besteed, zullen wij het in dit stuk nauwelijks over het boek hebben, maar des te meer over de vertaalaspecten ervan. Verder lezen Net uit: De kleine vreemdeling

Vergeet niet te stemmen vandaag!

Vlag EU Europa doet ertoe, ook voor boekvertalers. Als we willen dat vertalershuizen weer op de Europese kaart komen, dat literair vertalen als vorm van taal- en cultuurvernieuwing een zelfstandige status in het Europese Cultuurprogramma 2014-2021 krijgt (zie ook het stuk van Matthijs Bakker over de Europese conferentie over literaire vertaling en cultuur) en dat onze sociaaleconomische positie wordt verbeterd, moeten we aan de boom blijven schudden. En aan de boom schudden betekent vandaag een stem uitbrengen voor het Europees Parlement. Verder lezen Vergeet niet te stemmen vandaag!

Net uit: Vanessa

reserve Russell Banks: Vanessa, vertaald door Ine Willems en verschenen bij uitgeverij Signatuur (oorspronkelijke titel: The Reserve).

4 juli 1936. Vier echtparen staan met bijgevuld glas in de hand aan de rand van het Second Lake om te zien hoe de koperen contouren van de wolken in gesmolten goud veranderen en zich, nadat ze zich hebben omgedraaid, complimenteus uit te laten over de manier waarop de dennen- en sparrenwouden op de hellingen achter het buiten in de kwijnende alpengloed van blauwgroen roze worden, en van roze lavendel, alsof louter observatie het verschijnsel helpt veroorzaken. Verder lezen Net uit: Vanessa

Brussel en het literair vertalen

Het was een landerige boel en dat was het. Veel inhoudelijks heeft Michaël Zeeman niet te melden over de Europese conferentie over literair vertalen die op 20 april 2009 in Brussel is gehouden. In zijn opiniestuk in de Volkskrant van 25 april 2009 grijpt hij het evenement voornamelijk aan om lucht te geven aan zijn ontgoocheling over wat er over is van de Europese gedachte.

Zeker, hij wijdt hooggestemde woorden aan het belang van vertaling:

Als het idee van Europa toekomst wil hebben, dan zul je er voor moeten zorgen dat in alle individuele culturen goed en energiek vertaald wordt. Om elkaar enigszins te leren kennen en te begrijpen.

Hij oppert zelfs ideeën om voor dat belang op te komen:

Te denken valt aan voorzieningen voor individuele vertalers om in contact te komen met de levendige talen van waaruit zij vertalen, te denken valt aan het uitwisselen van opvattingen over en instrumenten voor kwaliteitsbewaking.

Maar over de hoofdzaak krijgen we niets te lezen: wat deed Michaël Zeeman daar in Brussel? Was hij er op persoonlijke titel of namens een van de organisaties die in het Nederlandse taalgebied het vertaalbeleid behartigen? Wie waren er nog meer voor Nederland? Wat was eigenlijk het doel van die conferentie en wat had Michaël Zeeman zich voorgenomen om te bereiken? Verder lezen Brussel en het literair vertalen

Interviews met vertalers: Tim Wilkinson

Hungarian Literature Online plaatst een interview met Tim Wilkinson, die onder meer Imre Kertész in het Engels vertaalde. Wilkinson vertelt hoe hij in het vak is gerold, wat hem in het vertalen boeit en waarom het belangrijk is boeken in een andere taal te ’transplanteren’. Net als een paar jaar eerder in Eurozine noemt hij Britse schrijvers terminally derivative and boring, hopeloos onoorspronkelijk en saai, en hij vraagt zich dan ook nog steeds af waarom er zo weinig interessante en alom gerespecteerde buitenlandse literatuur voor de Amerikaanse en Britse markt wordt vertaald. Ook steekt hij zijn uitgesproken mening over het werk van enkele van zijn collega’s &#151 ‘bunkum‘, blabla, zoals hij het zelf omschrijft &#151 niet onder stoelen of banken.

Bron: The Literary Saloon.

Interviews met vertalers: Christophe Claro

claroportret ‘Vertalen doe je voor de lol,’ zegt de vertaler van als onvertaalbaar te boek staande werken van auteurs als Pynchon, Danielewski, Gass, Vollmann en Seth tijdens een chatsessie op de website van de Franse krant Libération. Maar ook: ‘Een vertaler die denkt dat zijn vertaling volmaakt is, verdient het niet zich vertaler te mogen noemen.’

In de boekenbijlage van diezelfde krant gaat Claro in op de moeilijkheden die hij moest overwinnen bij de vertaling van The Golden Gate*, Vikram Seths eersteling, een autobiografische roman in versvorm over een stel yuppies in San Francisco, gebaseerd op Poesjkins Jevgeni Onegin. Hij vond het geweldig in ieder geval één keer in zijn leven de kans te krijgen 594 sonnetten, Oneginstanza’s om precies te zijn, te kunnen vertalen. Hij wist dat hij in het Frans tien tot vijftien procent meer tekst nodig zou hebben en besloot de tetrametrische jamben van de brontekst in te ruilen voor 8.316 alexandrijnen, het Franse vers bij uitstek. Verder lezen Interviews met vertalers: Christophe Claro

Vertalen is schaven

Soms kom je zinnen tegen die op het oog heel eenvoudig zijn, maar waarmee je als vertaler toch heel veel kanten op kunt. Neem bijvoorbeeld onderstaande zin uit het boek dat ik momenteel vertaal. Het gaat over een vader van twee kinderen, een kleuter en een baby, die er alleen voorstaat nadat zijn vrouw in het kraambed is gestorven. De arme man kan het zo onderhand allemaal niet meer aan.

Fatherhood had become a series of negotiations he suspected he was losing.

Als ik voorzichtig een eerste vertaling intik, zie ik dat het venijn niet alleen in de staart zit, maar dat er aan álle zinsdelen wel iets te schaven valt.

1 Het vaderschap was veranderd in een reeks onderhandelingen en hij had het vermoeden dat hij niet de winnende partij zou zijn.

Ik neem de kaasschaaf ter hand en begin vol goede moed. Verder lezen Vertalen is schaven