Op 31 maart publiceerden we een artikel van Ine Willems over haar vertaling van The Book of Negroes van Lawrence Hill. In een reactie op 14 juni laat ze weten dat ‘[z]e godbetert een boekverbranding van Het negerboek aan het plannen [zijn]’. Naar nu blijkt is Roy Groenberg van de stichting Eer en Herstel Slachtoffers van Slavernij in Suriname van plan het boek, of de titel, op 22 juni op het Nationaal Monument Slavernijverleden in het Amsterdamse Oosterpark ceremonieel te verbranden. De heer Groenberg heeft de Canadese schrijver van het boek op de hoogte gesteld van dat voornemen. Lawrence Hill gaf daarover al een verklaring uit.
Ailantus, de uitgever van de Nederlandse vertaling, licht in onderstaande verklaring de keuze voor de Nederlandse titel toe en geeft aan graag de dialoog aan te gaan met de heer Groenberg.
Nieuwslijn Suriname besteedde vanochtend in een uitzending op Radio Nederland Wereldomroep aandacht aan de kwestie. Het programma is tot en met 21 juni te beluisteren. Op de site van de omroep verschijnt in de loop van de dag een artikel met een interview en foto’s.
Verklaring Uitgeverij Ailantus, 14 juni 2011
Op 24 maart 2011 publiceerden wij — Uitgeverij Ailantus, onderdeel van Boom uitgevers Amsterdam — de Nederlandse vertaling van de roman The Book of Negroes van de Canadese schrijver Lawrence Hill onder de Nederlandse titel Het negerboek.
Omdat de oorspronkelijke titel letterlijk is overgenomen van het historische register met de titel The Book of Negroes waarin de slaven — al dan niet vrijgemaakt — zijn opgenomen die van Amerika naar de Canadese kolonie Nova Scotia werden getransporteerd en omdat dat register een cruciale rol speelt in de roman, besloten wij voor de letterlijke vertaling als titel van deze roman. The Book of Negroes is een uniek document, dat anders niet tot het Nederlandse publiek zou zijn gekomen.
Het was hierbij geenszins onze bedoeling wie dan ook te kwetsen of te provoceren in negatieve zin. Wij meenden juist aandacht te vragen voor een deel van onze geschiedenis dat te weinig in de aandacht staat van het bredere publiek. De slavernijgeschiedenis was vreselijk. Wij Nederlanders hebben daar een zeer grote rol in gespeeld. De duidelijke — zij het voor sommigen verwerpelijke — titel en de gruwelijkheid van het historische document waarnaar die titel rechtstreeks verwijst, dienden niet vermeden te worden, meenden wij, maar juist gebruikt te worden om aandacht te vragen.
Eind mei was de schrijver voor een 5-daags bezoek over in Nederland. 21 mei 2011 hield hij een lezing in het NiNsee, het Nationaal instituut Nederlands slavernijverleden en erfenis, en was er de vraag van de directeur, de heer Cain, waarom voor die titel was gekozen, ook voor de Nederlandse vertaling. De heer Hill heeft de Canadese titel verklaard, de Nederlandse uitgever, Lidewijde Paris, heeft de keuze van de letterlijke vertaling ten overstaan van het publiek uitgelegd. Daarna is in de zaal, voor een zeer goed opgekomen publiek, geen discussie meer hierover ontstaan.
Op 4 juni 2011 plaatste de heer R. Groenberg voorzitter van de Stichting Eer en Herstel Slachtoffers van Slavernij in Suriname een reactie op de Nederlandse titel van de roman op de site van De Boekblogger. Op 12 juni 2011 mailde hij de schrijver Lawrence Hill dat hij middels een pamflet een oproep heeft gedaan op 22 juni 2011 het boek — althans de titel van het boek — te verbranden bij het Slavernijmonument in het Oosterpark in Amsterdam. Zoals nu bekend is geworden, was de heer Groenberg in het NiNsee aanwezig tijdens de voordracht van Lawrence Hill. Hij heeft toen geen vragen gesteld of opmerkingen gemaakt, noch tijdens, noch na de lezing terwijl daartoe duidelijk werd uitgenodigd. Het verbaast ons dan ook dat de heer Groenberg nu — meer dan drie weken later — deze oproep doet en wij betreuren het dat hij titelverbranding kiest als middel.
Voor de duidelijkheid: Het is de Nederlandse uitgever die besloten heeft de Nederlandse titel een letterlijke vertaling te laten zijn van de oorspronkelijke Canadese titel, niet de schrijver. De heer Groenberg weet van deze verantwoordelijkheid en spreekt nochtans de schrijver aan. Wij gaan graag met de heer Groenberg in dialoog.
Namens Uitgeverij Ailantus,
Lidewijde Paris
Uitgever
020 521 89 20
l.paris@ailantus.nl
Ik ben een witte Nederlander en heb twee zwarte bonuskinderen. Ik ben geïnteresseerd in geschiedenis, maar heb mijn leven lang nog nooit zo’n indringend, adembenemend, verslavend en schokkend boek gelezen als “Het Negerboek”van Lawrence Hill. Het boek helpt iedereen, blank en zwart om zich te verplaatsen in het leven van een 11-jarig Afrikaans meisje dat wordt ontvoerd en meegenomen naar Amerika, waar het wordt verkocht, mishandeld, misbruikt, vernederd en beroofd van haar kinderen. Ik ben trots op haar als ik zie hoe ze zich overal doorheen slaat, zich opwerkt en tenslotte ontsnapt en daarvoor en daarna voortdurend in angst leeft. De Engelse regering biedt de bevrijde slaven asiel aan in Nova Scotia (met veel beloftes, die niet worden nagekomen). Daarna herhalen zich dezelfde loze beloften in Sierra Leone. Het boek geeft een indringend inzicht in de slavenhandel en de slavernij met passages die je nooit meer zult vergeten. Bij een schokkend boek hoort een schokkende titel. Ga het boek lezen en je zult nooit meer dezelfde zijn. Wie dit boek wil verbranden, verdient het op opnieuw verkocht te worden als slaaf, zonder kans op bevrijding, want hij heeft er niets van begrepen.