We beginnen met booth.
Merriam-Webster definieert booth als a restaurant seating arrangement consisting of a table between two high-back benches.
Een doodeenvoudig woord, een duidelijk begrip, bekend uit gangsterfilms en soaps: twee bankjes met hoge rugleuning en een tafel ertussen. Iedereen kent de rijen booths uit de diners (die in een volgende aflevering nog aan de orde komen) en de variant met de comfortabele, halfronde bank.
Maar hoe heet een booth in het Nederlands?
Het Van Dale-woordenboek Engels-Nederlands, waarover bijna iedere professionele vertaler uit het Engels beschikt, geeft als vertaling ‘zitje, box’. Box? Een box is voor de doorsnee-Nederlander een afgescheiden gedeelte in een stal, voor een paard. Of een speelkooi voor de baby. Geen arrangement van tegenover elkaar geplaatste bankjes met hoge rugleuning in een restaurant.
Zitje
Zitje dan? Ook dat geeft problemen. Neem het voorbeeld waar mensen een restaurant binnen gaan en notice that only one booth was available. Zien ze dan dat er nog maar één zitje vrij was? Geen mens die dat in Nederland zo zegt. Wij zeggen dat er nog maar één tafeltje vrij was. Maar dat staat niet in de brontekst en de lezer krijgt het beeld van de booth er niet bij. Misschien zit het probleem hem erin dat er in Nederlandse restaurants geen booths zijn, maar losse tafels en stoelen. De booth kennen we alleen van elders, maar dat neemt niet weg dat we er wel een vertaling voor moeten bedenken.
Lui
Meneer Van Dale geeft vooralsnog geen antwoord, en andere woordenboeken ook niet. Wat nu? We zijn vertalers, we kunnen booth niet zomaar laten staan, dat staat zo lui. En de meeste Nederlandse lezers willen in een boek ook niet opeens een booth tegenkomen. Bij gebrek aan een goed woord gaan we de zin dan maar omgooien, iets verzinnen om die bankjes erin te krijgen. Maar vaak klinkt het gekunsteld en sleutelen we daarmee eigenlijk veel te veel aan de tekst. Terug naar de tafeltjes en stoelen dan? Misschien, maar dan komen we in de problemen als men in de booth naast elkaar op de bank schuift, of als de mensen in aangrenzende booths langs of over de hoge rugleuning heen kijken, of als iemand die in het midden van de halfronde bank zit, wil opstaan en een ander eerst de booth uit moet om hem de ruimte te geven. Misschien moeten we alle Engelstalige auteurs vragen geen booths meer in hun boeken te zetten! En dan alleen nog een oplossing zoeken voor de ondertitelaars…
Met andere woorden: wie o wie weet een mooi Nederlands woord voor booth?
Precies, dat is nu zo’n voor mij onvertaalbaar woord omdat een `booth’ in Nederland gewoon niet bestaat. Ik maak er altijd iets van in de geest van ‘een tafeltje’ of `nis’, maar dat is eromheen draaien.
Ik ben een startend vertaler uit een taal (Turks) waarin dit soort problemen schering en inslag zijn. Omdat de culturele afstand groter is en de hele taal anders in elkaar zit dan het Nederlands, moet je vaak goochelen met woorden. Mijn uitgangspunt is dan zoeken naar de essentie van de betekenis en die proberen om te zetten in het Nederlands. De ene keer lukt dat uiteraard beter dan de andere.
Voor ‘booth’ zou je misschien iets kunnen gebruiken als’een privé tafeltje’ of ‘afgezonderd zitje/hoekje’. En voor het voorbeeld dat je geeft zou dit misschien een oplossing zijn: ‘Ze zagen dat er nog maar één plekje vrij was waar ze ongestoord konden zitten.’
Een één op één vertaling is in dit soort gevallen denk ik niet te vinden, al vind ik ‘nis’ best aardig. Persoonlijk geef ik de voorkeur aan een omschrijving boven een gezocht nieuw woord.
Tja, als het niet bestaat in Nederland zal er geen woord voor zijn. (net zo goed als er geen Engels woord is voor acceptgiro of WA-verzekering, want dat zijn dingen die daar niet bestaan)
Ik zou kiezen voor een beschrijving van het restaurant en dan tafeltje gebruiken. (als tolk gebarentaal vertaal ik op betekenisniveau en dan past dit het beste)
… Ze zag dat de tafeltjes in nissen stonden, die gescheiden waren door banken met hoge rugleuningen. Er was nog een tafeltje vrij …
@ Roos
Nis is inderdaad een oplossing die sommige mensen kiezen, al is het niet hetzelfde als ‘booth’. Een nis is naar mijn mening te klein. In een nis zie je één tafeltje, en dat is geen oplossing voor de hele rij ‘booths’ die je in buitenlandse restaurants ziet.
@Akkie
Omschrijvingen zijn natuurlijk altijd mogelijk, maar in deze rubriek zoeken we juist naar een vertaling. Het is een beetje te vergelijken met de rubriek ‘Ander woord voor…’ uit Onze Taal, alleen hebben wij geen boekenbonnen om weg te geven. 🙂
Als je het leuk vindt, mag je eens wat voorbeelden geven van onvertaalbare Turkse woorden. (Afgezien van het bekroonde yakamoz…)
@Heleen
Vertalen op betekenisniveau. Dat is inderdaad wat we in deze gevallen doen.
Dank voor jullie reacties!
Ik zal het woord booth behouden en dan als verklaring ernaast geven (tafel met aanhangende bankjes)
Hartelijk dank voor de ‘booth’ ik tobde daar in een vorig boek van Jeffery Archer al mee. Hij laat zijn gemene hoofdpersonen (bijna net zo verdorven als de auteur zelf…) vaak van alles beramen in die booths.
Nu houd ik het maar op ‘nis’.