Vorige week is bekend gemaakt wie de Filter Vertaalprijzen 2025 hebben gekregen. De jury’s noemden alle genomineerden terecht winnaars, maar de twee bekroonde boeken staken erboven uit. Dit schreef de jury: ‘een boek waarvan het bij wijze van spreken noodzakelijk is dat het werd vertaald, waarvan er niet eens een definitief origineel bestaat, zodat het nog een hele toer was om te reconstrueren hoe dat origineel eruitgezien zou kunnen hebben in weerwil van de censuur en zodat de vertaling in zekere zin uitmondde in een nieuw origineel, een boek waarvan de research zo ver ging dat het gewicht van een van de personages gecheckt werd met een BMI-calculator, waarvan de redactie en eindredactie uitbundig moeten worden geprezen en waarvan de taal van begin tot eind uit levend, hedendaags Nederlands bestaat. Wij brengen hulde aan het Vlaams-Nederlandse duo dat deze vertaling op haar beider naam heeft gezet: de Filter Vertaalprijs 2025 van € 10.000, ter beschikking gesteld door de GAU, gaat naar het bij uitgeverij Balans verschenen Stalingrad, vertaald uit het Russisch door Annelies de hertogh en Els de Roon Hertoge.’
En dit is de conclusie van het juryrapport voor de Filter Vertaalprijs voor kinder- en jeugdboeken 2025: ‘Vijf heel verschillende nominaties kortom, ieder met hun eigen vertaaluitdagingen. Vijf vertalers die er met bijzonder veel vakvrouwschap in geslaagd zijn de door hen vertaalde boeken net zo spannend, fantasierijk, grappig, verdrietig, vrolijk en avontuurlijk te maken als het origineel. Soms door dicht bij de brontekst te blijven, soms door eigenzinnige sluiproutes of omwegen te nemen om tot een zo natuurlijk mogelijke Nederlandse tekst te komen. De winnaar is een vertaler die alle registers open heeft moeten trekken om een jeugdboek af te leveren dat dankzij haar kunde en vondsten zowel humoristisch, verrassend, overtuigend als ontroerend is. Zo veel (ver)talige behendigheid verdient in de ogen van de jury ontegenzeglijk de Filter Vertaalprijs voor kinder- en jeugdboeken: die gaat dan ook naar Henrieke Herber voor De woordredders van Enrico Galiano.’
Bij de uitreiking van de Filter Vertaalprijzen werd ook het nieuwe nummer van het tijdschrift Filter ten doop gehouden dat deze keer het thema ‘de uitbundige vertaler’ kent. Een keur aan vertalers schreef een stuk waarin die misschien soms onvermoede kant naar voren komt.
Tijdens het opstellen van deze post maakte de Zweedse Academie bekend aan wie zij de Nobelprijs voor literatuur van 2025 heeft toegekend. Nu is dit natuurlijk formeel geen vertaalprijs, maar zonder vertalers zou hij niet bestaan of louter een Zweedse aangelegenheid zijn. Dat de Academieleden kennis hebben kunnen nemen van het werk van László Krasznahorkai, de winnaar van dit jaar, is te danken aan het werk van de Zweedse vertaler Daniel Gustafsson. En Mari Alföldy is er verantwoordelijk voor dat er al een flink rijtje boeken van de Hongaarse schrijver in het Nederlands is te lezen. Dus bij dezen ook de felicitaties aan alle vertalers en uitgevers van de nieuwe Nobelprijswinnaar. Mari Alföldy’s man, Viacheslav Sereda, was zijn Russische vertaler, maar heeft dit helaas niet meer mee kunnen maken.
