Tag: opinie

Twintig cent? Twintig??

‘Met Kees’
‘Dag Kees, je spreekt met Chantal van Schrander Uitgevers.’
‘O hoi, ben je verkast?’
‘Ach ja, je weet hoe dat gaat.’
‘Een mens verloopt wat af.’
‘Precies. Heb je tijd, Kees?
‘Ja hoor.’
‘Ik bedoel, je kunt meteen beginnen? Je hebt geen vertaling onder handen?’
‘Nee, heb er net een af.’
‘Goed, want ik heb een heel mooi boek voor je. We verwachten er veel van.’
‘Als ik elke keer dat een uitgever dat tegen me zei een euro had gekregen, had ik nou in Bled-le-Désert in mijn eigen piscine à débordement gelegen…’
‘Bled wat?
‘Désert, lamaar, ergens in Zuid-Frankrijk. Bij Montélimar linksaf.’
‘O, oké. Het gaat om Mille morts van Jean Levalet. Het is ongeveer honderdtwintigduizend woorden. We moeten het over vier maanden hebben. Ik mag je vijfenhalve cent bieden en…’
‘Vijfenhalve cent? Vijfenhalf?? Wat is er met zes gebeurd?’


‘De oplages worden steeds krapper, Kees.’
‘Ja, maar dit is wel heel krap.’
‘Uitgevers hebben het niet breed. We werken met smalle marges.’
‘O? Zijn de tientallen miljoenen aan superdividenden die het CB de afgelopen jaren in het kader van de afbouw van hun financiële buffers aan onder andere uitgevers heeft uitgekeerd al op?’
‘CB? Buffers? Miljoenen? Kees, je raaskalt. Heb je je haldolletje weer niet genomen vanochtend?’
‘Het Centraal Boekhuis. Maar sinds ze daar ook handtassen en pleisters distribueren kortweg boekloos CB.’
‘Ik weet niet waar je het over hebt.’
‘Ik wil ook een superdividend, Chantal.’
‘Ik ook, Kees.’
‘Zijn we het daar in ieder geval over eens…’
‘Maar goed, vijfenhalve cent dus en ons standaardcontract.’ Verder lezen Twintig cent? Twintig??

In Vlaanderens velden

Het eerste slachtoffer van een oorlog is vaak de waarheid. Maar in het geval van de Eerste Wereldoorlog blijkt de waarheid soms ook honderd jaar na dato nog te sneuvelen. Met steun van internet.

In Trouw staat dit jaar iedere woensdag een achtergrondartikel over de Eerste Wereldoorlog. Op 5 november was dat een stuk van Arjen van der Horst over John McCrae’s gedicht ‘In Flanders Fields’, waarin wordt uitgelegd hoe door dit gedicht de klaproos in Engeland is uitgegroeid tot hét symbool voor de gevallenen. Het stuk werd afgesloten met de volledige tekst van het gedicht en een Nederlandse vertaling. Met als bronvermelding: vertaling Bert Decorte, 1968.

Kon dat wel kloppen? Het bevreemdde mij een beetje. ‘In Flanders Fields’ is een tamelijk traditioneel gedicht, met conventioneel rijm en metrum. Maar de bij het artikel opgenomen vertaling rijmde niet en klopte metrisch van geen kanten. Ter illustratie hier de eerste strofe van ‘In Flanders Fields’:

In Flanders fields the poppies blow
Between the crosses, row on row
That mark our place; and in the sky
The larks, still bravely singing, fly
Scarce heard amid the guns below.

De aan Bert Decorte toegeschreven vertaling luidde:

In Vlaanderens velden bloeien de klaprozen
Tussen de kruisen, rij aan rij
die onze plek aangeven; en in de lucht
vliegen leeuweriken, nog steeds dapper zingend
zelden gehoord te midden van het kanongebulder
aan de grond.

Verder lezen In Vlaanderens velden

Een dier met verbeelding1

De Mexicaanse Nobelprijswinnaar, wiens honderdste geboortedag dit jaar wordt herdacht, hield in 1975 zes tot nu toe nooit gepubliceerde2 lezingen, waarin hij zijn ideeën over literatuur analyseerde. Hieronder een samenvatting van de lezing die hij wijdde aan de relatie tussen poëzie en vooruitgang.

Deze retrospectieve lezingen hebben tegengestelde emoties en gevoelens bij mij opgeroepen: sympathie en afkeer voor wie ik ben geweest; instemming en ongenoegen met wat ik heb geschreven. Instemming en ontkenning wonen in mij samen en bestrijden elkaar. Op die manier kan ik mezelf zelfs niet beoordelen. Ik veroordeel mezelf niet, maar ik pleit me ook niet vrij. Ik observeer mezelf slechts en, om de waarheid te zeggen, ik verdraag mezelf. Niettemin merk ik dat, voor zover ik objectief kan zijn – wat slechts in zeer geringe mate het geval is –, verandering en continuïteit twee constanten zijn in mijn poëtisch werk, twee polen, twee uitersten die me vanaf het moment dat ik begonnen ben met schrijven, hebben aangetrokken. Het experimenteren met en exploreren van weinig bekende, nieuwe poëtische vormen en gebieden heeft me altijd geïnteresseerd, nee hartstochtelijk geboeid. Vanuit dat oogpunt behoort mijn poëzie tot de traditie van de moderne literatuur, een literatuur van onderzoek en nieuwe ideeën. Verder lezen Een dier met verbeelding1

Literatuurkritiek1

Juan Goytisolo (1931) is auteur van een omvangrijk oeuvre, zowel fictie als non-fictie, die bekend staat als een fervent criticus van de huidige tijd en van het hedendaagse Spanje. In het dagblad El País van 15 maart 2014 richt hij zijn pijlen op de literatuurkritiek in de Spaanse media. Naar mijn mening ook buiten de grenzen van Spanje van toepassing. Ik wil mijn collega-vertalers de volledige tekst van zijn column niet onthouden.

‘Boeken die al gelezen zijn aleer ze zijn geschreven.’ Onder die noemer schaarde Italo Calvino de overgrote categorie boeken van wat vandaag met recht de boekenindustrie wordt genoemd. Een ononderbroken stroom van uitgaven die gekocht worden door een publiek dat popelt om te herkennen wat het al kent, de afgebakende paden te bewandelen die het al tientallen keren heeft bewandeld. Daarbij kan het rekenen op de exquise begeleiding van een bepaald soort kritiek in de media, die slechts geïnteresseerd is in de dernier cri of, beter gezegd, in de vluchtige actualiteit van de bedoelde handelswaar. Verder lezen Literatuurkritiek1

Witteman recenseert… of: de kwelling van de recensent

Een tweet van Sylvia Witteman deed in Vertalië wat stof opwaaien. Toegegeven: noch Sylvia Witteman, noch het medium Twitter leent zich voor veel nuances. Zelfs mét die kanttekening is er wel het een en ander dat ons, vertalers en lezers, in het verkeerde keelgat kan schieten.

De gewraakte tweet van Sylvia Witteman

Allereerst de discussie op Twitter in samenvatting.

Sylvia Witteman @sylviawitteman
Kut. De Nederlandse vertaling van de nieuwe King binnengekomen ipv het origineel. Net zo erg als neuken met cond… douchen met kleren aan. Verder lezen Witteman recenseert… of: de kwelling van de recensent

Online zichtbaarheid: tips en trucs voor vertalers

taaldieren [logo]Op de Literaire Vertaaldagen ging het in 2012 over ‘De zichtbaarheid van de vertaler’. De lezingen van het Expertisecentrum Literair Vertalen en Michele Hutchison* focusten op online zichtbaarheid en het inzetten van een eigen blog of social media. Was dit jouw goede voornemen voor 2013 en heb je nog een duwtje in de rug en wat handige tips nodig? Taaldieren Anne, Anne Marie en Elsbeth geven tips en trekken je hopelijk over de streep. Verder lezen Online zichtbaarheid: tips en trucs voor vertalers

Geld voor uw waar

Afbeelding downloadknop‘Mooi man, ik heb net 9000 gratis e-books op een USB-stickje gekregen van een vriend van me!’

‘Die vaste boekenprijs mag van mij wel worden afgeschaft. In Engeland en Amerika zijn de prijzen toch ook gewoon vrij?’

Als je mij op de kast wilt krijgen, heb je met een van deze twee uitspraken gegarandeerd succes. Even tot tien tellen helpt. Net als rustig uitleggen waarom ik vóór de vaste boekenprijs en tegen het gratis downloaden van e-books ben.

This is not America
Het klopt dat in Engeland en Amerika de boekenprijzen vrij zijn gelaten en dat het daar geen catastrofale gevolgen heeft gehad. Er zijn echter twee cruciale verschillen tussen de Engelstalige markt en de Nederlandstalige. Om te beginnen is de markt voor Engelstalige boeken vele malen groter dan die voor Nederlandstalige boeken. Bovendien wordt een groot deel van het boekenaanbod oorspronkelijk in het Engels uitgegeven. In Engelstalige landen zijn vertalingen dan ook een relatieve zeldzaamheid. In Nederland zijn ze eerder regel dan uitzondering.

Wat betekent dat concreet? Ten eerste: dat Nederlandse uitgeverijen met veel kleinere oplagen uit de kosten moeten zien te komen. Ten tweede: dat de uitgave van een vertaling een Nederlandse uitgeverij doorgaans meer geld kost dan de Engelse of Amerikaanse uitgever aan het oorspronkelijke werk kwijt is. Verder lezen Geld voor uw waar

De Veertiende Literaire Vertaaldagen (2012)

Vertaaldagen 2012Ruim 300 vertalers verzamelden zich vrijdag 14 en zaterdag 15 december in Amsterdam voor de veertiende jaargang van de Vertaaldagen, georganiseerd door het Vertalershuis met financiële steun van de Vereniging van Letterkundigen, het Expertisecentrum Literair Vertalen, het Vlaams Fonds voor de Letteren, het Nederlands Letterenfonds en het Lira Fonds (verbonden aan de stichting die de leenrechtvergoedingen beheert).

Deze sfeertekening is een persoonlijke terugblik op het symposium in De Rode Hoed in Amsterdam dat op de eerste dag werd gehouden rond het thema ‘Zichtbaarheid van de Vertaler’. De tweede dag was, als altijd, gereserveerd voor de vertaal-workshops. Verder lezen De Veertiende Literaire Vertaaldagen (2012)

Iets om naar te streven

De vertaler speelt een belangrijke rol. Hij maakt een boek toegankelijk voor een publiek dat liever in de eigen taal leest of de brontaal niet meester is. Dat kost niet alleen moeite en tijd, voor een goede vertaling is ook kennis over het onderwerp nodig en een uitstekende beheersing van bron- en doeltaal. Verder lezen Iets om naar te streven

Deuren

Wij vertalers vallen vaak niet zo op. In stilte en bescheidenheid doen we ons werk, en we vinden dat vanzelfsprekend, want onze taak is een dienende: wij maken het werk van anderen toegankelijk in onze taal. Sommige lezers zien ons, andere zien ons niet. En van sommige auteurs krijg je medewerking en van andere niet. Maar er zijn auteurs die ons dankbaar zijn en die dat ook uit durven spreken. De Amerikaanse schrijfster Nina Sankovitch* is een van hen:

We owe thanks to the literary translators. Huge thanks. Through meticulous and exacting work, carried out in obscurity and often in utter anonymity, these magicians of language open the door to whole new book stacks of wonder; they gift us with new ways of experiencing an expanded world, and new avenues of sharing the human experience. Literary translators dismantle barriers of ignorance and allow us to enter at will into environments that are new in setting, landscape, and atmosphere, and yet familiar in the explored experiences of love, loyalty, duty, humor, deceit, betrayal, fear, despair, and resilience.

Dat is iets om trots op te zijn. Verder lezen Deuren