Ik ben op dit moment bezig met de vertaling van ‘Barn Burning‘, een verhaal van de Amerikaanse schrijver William Faulkner. In dit verhaal komen verschillende vormen van dialect voor, waaronder het specifieke taalgebruik van de negers in het zuiden van Amerika in die tijd, of althans een benadering daarvan. Verder lezen Vrijdagse vertaalslag: Wipe yo foots
Tag: hoofdbrekens
Vrijdagse vertaalslag: boekvertalers en bevertanden
Het is 1893. Drie mensen lopen op straat.
At that moment a man emerges from the shadows. He is shorn in a beaver-tooth tailed day coat and pedals past astride a contraption based on balance and velocity. The device seems the property of dreamland. Het gaat mij hier om die tweede zin: He is shorn in a beaver-tooth tailed day coat and pedals past astride a contraption based on balance and velocity.
Nu wordt er weleens gezegd dat je moet vertalen ‘wat er staat’. Dat is een nobel streven.
Verder lezen Vrijdagse vertaalslag: boekvertalers en bevertanden
Vrijdagse vertaalperikelen
In een van de boeken die ik momenteel aan het vertalen ben, komen citaten voor uit een dagboek van een zeer intelligente, maar verwarde en drugsverslaafde man. Dit gedeelte speelt rond het jaar 2000. Hij is dan een jaar of vijftig en woont in San Francisco, maar hij heeft zijn jeugd in New York doorgebracht en daar in de jaren ’60 aan Columbia University gestudeerd. Verder lezen Vrijdagse vertaalperikelen
Vrijdagse vertaalslag
We vuren vrolijk verder vrijdagse vertaalvraagstukken op jullie af. Leuke zin, met al die v’s? Vergeet het maar. Als je zoveel leutig beginrijm ten onrechte in je vertaling smokkelt, onbedoeld, of erger: met opzet, ben je gezakt voor je examen. Of hoe de rare kronkels van je eigen taal soms behoorlijk in de weg kunnen zitten bij het vertalen.
Mag je bijvoorbeeld in een roman over 11 september mensen in een bomvolle lifthal [‘congestion in the elevator lobby’] proppen? En meiden met een ontploft kapsel opvoeren [voor ‘big-haired young women’]? Je zult dit soort dingen maar over het hoofd zien; gelukkig heb ik een alerte co-vertaler.
Of wat doe je als er in je Amerikaanse non-fictieboek heel neutraal en doodernstig staat: ‘The age of reason also had a dark side, of course.’ Eitje? Dat had je gedacht. De Nederlandse vertaling klinkt helaas al snel onbedoeld komisch: de duistere kant van de Verlichting? De schaduwzijde van de Verlichting?
Tja, daar moet je iets op verzinnen, maar wat? Jullie mogen het zeggen!
Valse vrienden
Vertalen is voor sommige mensen helemaal niet zo moeilijk. Neem de oorspronkelijke tekst plus een woordenboek. Zoek het woord dat je niet kent op en noteer de eerste betekenis die het woordenboek noemt. Zo, klaar. Eitje.
Verder lezen Valse vrienden
Planten, dieren, bomen…
Ze kunnen behoorlijk lastig zijn, planten, dieren of bomen in je tekst. Zeker als het om fictie gaat. Wat moet je als je verhaal bijvoorbeeld in Australië, China of Rusland speelt, en de plaatselijke flora en fauna komt langs? Want lang niet alles heeft een Nederlandse naam. En je wilt als vertaler voorkomen dat je missers maakt door bijvoorbeeld een dennenorchis in een sappige weide te laten groeien, of een albatros boven de Waddenzee te laten vliegen.
Niet alleen vertalers hebben problemen met planten, dieren en bomen. Datzelfde geldt voor auteurs. Ik geef het niet graag toe, maar eigenlijk ben ik een vogelaar, hoewel ik daar sinds ik boeken vertaal weinig tijd voor lijk te hebben. Geen erg fanatieke overigens. Het ergste waar ik me aan bezondigd heb, waren de bijeneters in de kop van Noord-Holland.
Verder lezen Planten, dieren, bomen…
Britse emoties…
Met een interessant aspect van de vraag in hoeverre je trouw moet blijven aan het origineel, heb ik onlangs te maken gekregen bij het vertalen van een hulpboek inzake ongewilde kinderloosheid. Het boek was opgebouwd uit stukjes inleidende tekst en fragmenten uit interviews met vrouwen die kinderen willen maar ze om allerlei redenen niet kunnen krijgen.
In de originele taal, Engels, was de tekst van de interviews nog wel te volgen, vooral wanneer je ze hardop las, maar bij het vertalen staken algauw problemen de kop op. De fragmenten waren namelijk letterlijk opgetekend uit de mond van de vrouwen, die begrijpelijkerwijs nogal emotioneel waren geweest toen ze spraken over hun problemen, zodat de tekst veelal bestond uit onafgemaakte zinnen, losse woorden, herhalingen en heel veel puntjepuntjepuntjes…
Verder lezen Britse emoties…
YOU
Een van de knelpunten bij vertalen uit het Engels is het eenvoudige woordje ‘You’. De Engelstalige auteur gebruikt het klakkeloos voor alle betrekkingen tussen zijn romanfiguren, de vertaler slaat aan het piekeren of die figuren elkaar moeten vousvoyeren of mogen tutoyeren.
Verder lezen YOU