Ieder zijn vak

Er staat op dit moment een heel aardige meneer op ons dak, die een lekkage komt verhelpen. Ik ben erg blij dat hij er is, want met die vreselijke regen van de laatste tijd liep er aardig wat water onze logeerkamer in. Hij ziet mij in mijn werkkamer zitten en vraagt wat ik doe. Als ik zeg dat ik boeken vertaal, zegt hij verbaasd: “Maar dat kan toch nooit zo moeilijk zijn? Daar zijn toch woordenboeken voor?”

Ik leg in het kort uit hoe ons vak werkt, en hij zegt: “O, ja, wacht, ik wist niet dat je er ook nog eens zinnen van moest maken.”

Het beste boek?

Op initiatief van het NRC Handelsblad en de NPS is er in februari van dit jaar een verkiezing uitgeschreven voor het Beste Boek. Op 11 maart trof ik op Teletekst de mededeling: ‘Meer dan 15.000 mensen kozen op internet hun favoriete boek uit een lijst van 250 titels.’ Meer dan 15.000 mensen? Het wordt positief gebracht, maar op de 16.000.000 Nederlanders en de 10.000.000 Belgen vind ik het bedroevend weinig.

Zou er soms zo weinig belangstelling zijn geweest omdat het stemmen zo lastig ging? Mijn persoonlijke voorkeur uit de zeer incomplete lijst kon om onduidelijke redenen niet eens aangevinkt kon worden. Verder lezen Het beste boek?

Malen

Door Anke Reuvekamp

Vertalen is vaak eenzaam werk. Dankzij internet is dat wel minder geworden. Veel collega’s vinden steun bij elkaar op onze boekvertalerslijst op Yahoo, die soms ook dient als virtuele koffiehoek. Daar mag best eens geklaagd worden. Gelachen wordt er ook, soms tot diep in de nacht. En dan vloeien er wel eens wat dichtregels uit de toetsen. Dit schreef ik in september 2004.

Een ieder die zit te vertalen
Moet oppassen niet te gaan malen
De twijfel slaat toe
En maakt je doodmoe
En als het nou nog zou betalen …

Vertalers in de pikorde

Boekenweek, dus HP/de Tijd publiceert weer zijn jaarlijkse ‘pikorde’, de topveertig van mensen die het voor het zeggen hebben in literair Nederland. Samengesteld met de natte vinger, auteurs Tom Kellerhuis en Jan Zandbergen geven het zelf toe, maar ook op basis van verkoopresultaten. In hoeverre hebben vertalingen daaraan bijgedragen? Welke rol speelt het werk van vertalers in de pikorde? (Voor alle duidelijkheid: namen van vertalers komen in het artikel in HP/de Tijd niet voor.)
Verder lezen Vertalers in de pikorde

Joke Smit over vertalen

Ter gelegenheid van Internationale Vrouwendag een citaat van feministe en vertaalkundige Joke Smit over vertalen. Haar verzuchting dateert uit 1974, maar de conclusie die ze eraan verbindt, heeft nog niets aan waarde ingeboet, ook niet voor vertalers van de andere kunne.

‘Vertalen is altijd weer anders verschrikkelijk […] Vraag: wat doe je met Waarheid-jargon, aangelengd met Franse retoriek en Oosters bloemrijk. Les voor feministen: houd je taal schoon; zodra de eens gesmede formules het denken definitief vervangen, gaat het mis; de werkelijkheid is een oord om steeds opnieuw te verkennen.’ (Een week als feministe in: NRC/Handelsblad, 23 februari 1974).

Protestsong

Begin 2007 werd bekend dat de Nederlandse Mededingingsautoriteit (NMa) plannen had om het minimumtarief voor literair vertalen te verbieden met een beroep op de Mededingingswet. Die wet is bedoeld om prijsafspraken tussen ondernemers (bijvoorbeeld in de bouw) te voorkomen. In dit geval is daar echter geen sprake van: het gaat hier om een met moeite tot stand gekomen afspraak tussen literair vertalers en uitgevers, met als doel o.a. om de literair vertaler een minimale bestaanszekerheid te bieden. Uiteindelijk is dus de kwaliteit van het literair vertalen in Nederland in het geding.

Verontwaardigd over deze NMa-plannen schreef vertaler Gerda Baardman de tekst voor een protestsong. Haar collega Wim Scherpenisse zingt.

Beluister of download de protestsong als mp3-bestand.
Verder lezen Protestsong

Raad voor Cultuur vraagt aandacht voor positie vertalers

In het gisteren verschenen advies van de Raad voor Cultuur aan minister Plasterk van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, getiteld Innoveren, participeren, met een gedeelte over cultuurbeleid en een gedeelte over de culturele basisinfrastructuur, wordt onder andere expliciet aandacht gevraagd voor verbetering van de positie van vertalers.

Verder lezen Raad voor Cultuur vraagt aandacht voor positie vertalers

Tien tips om (g)een goede vertaler te worden

Door Emmy van Beest

  1. Werk alleen als je zin hebt, anders ben je toch niet productief.
  2. Als je bij hoge uitzondering móet werken en je hoofd staat er niet naar, zet dan een doos bonbons naast je neer en/of een fles wijn.
  3. Zoek alleen iets op in het woordenboek als je er echt niet uit komt. De meeste dingen kun je afleiden uit de context.
  4. Overleg niet met vakgenoten. Beter nog, kraak ze zo veel mogelijk af.
  5. Kijk je werk nooit na, want dan ga je er toch weer dingen aan veranderen. Bovendien is de spellingchecker er al overheen geweest.
  6. Een deadline halen is een nobel streven, maar je kunt altijd uitstel vragen.
  7. Bijscholing is zonde van je tijd. Een goede vertaler weet alles.
  8. Vermijd intensieve sporten. Het rammen op de toetsen vergt veel energie.
  9. Neem genoeg ontspanning. Werk nooit in de weekenden en ga minstens vier keer per jaar op vakantie.
  10. Volg deze geboden letterlijk op.

Geïnspireerd door ‘Recepten om in de puree te raken’ van Bruno-Paul De Roeck