Waardering

Black Book, omslagThe Black Book van Orhan Pamuk is vanuit het Turks in het Engels vertaald door Maureen Freely. De lezer hoeft niet naar de naam van de vertaler te zoeken, want die wordt vermeld op het omslag van het boek, pal onder de titel: ‘A new translation by Maureen Freely’.

Op de eerste pagina van het boek gaat de Britse uitgeverij (Faber and Faber Limited) daar ook nog eens op in. Na wat gegevens over de auteur volgt een bijna even lange paragraaf waarin over de vertaalster wordt vermeld:

‘Translator Maureen Freely’s previous work with Pamuk has been praised as “fluent and lucid” (John Updike in the New Yorker), “seamless” (Observer), and “so fluent that you have to keep reminding yourself that it is a translation at all” (Independent).’

Verder lezen Waardering

Conventioneel

‘Zijn echtgenote, die wij op een moeilijk levenstijdstip aantroffen, dwarrelde gastvrouwelijk rond en sloeg fonteinen geestdrift uit een rots van wanhoop.’
Aldus Simon Carmiggelt in Ik lieg de waarheid.

Als een vertaler zo’n zin zou produceren, kun je ervan uitgaan dat het rode potlood van de persklaarmaker erdoorheen gaat, of dat er minstens kringeltjes en vraagtekens verschijnen. Sommige schrijvers lappen eigenhandig bestaande taalconventies aan hun laars. Als dat mooi gebeurt, noemen we het literatuur. Er moet dan natuurlijk wel een zekere eensgezindheid bestaan over het antwoord op de vraag welke van die doe-het-zelfconventies voldoende hoogstaand zijn om niet als kwaakspraak te worden versleten.

Met dank aan Dennis Keesmaat, Marijke Versluys en Gert van Santen.

Kwaakspraak

Nietszeggend, hol en/of foutief taalgebruik, zegt Van Dale. ‘Waar … De Liefdegloed in ijdel kwaken … bestaat,’ schreef Bilderdijk, en Beets: ‘Laat schoone verzen glad van effen lippen vloeien, Maar gil, noch galm, noch kwaak noch bulder woest en luid’. Dus ook de ouden kenden al een overdrachtelijk kwaken. Getuige ook deze definitie (van 1910) uit het Woordenboek der Nederlandse Taal:

‘Bij overdracht in smadelijke toepassing op aanhoudend, eentonig gesnap of luid gepraat van menschen of op ’t uitslaan van onnutten, mallen klap, vaak voor beiden tegelijk. In dezen zin soms bedrijvend.’

Met dank aan Dennis Keesmaat voor het signaleren

Frans in een Angelsaksische wereld

Het Frans komt er bekaaid af in onze sterk op de Angelsaksische wereld gerichte cultuur. Een schrijnend voorbeeld in kwestie is het werk van Edgar Morin. Van de boekenkasten die deze Franse socioloog, antropoloog, filosoof (eigenlijk doet elk etiket hem tekort) in een zeer leesbare, soms poëtische stijl heeft volgeschreven – ‘toute prose a sa poésie’ (Le vif du sujet, p. 232) – is met uitzondering van L’esprit du temps niets toegankelijk gemaakt voor dat deel van het Nederlandse lezerspubliek dat het Frans niet machtig is. In mijn ogen een groot gemis.
Verder lezen Frans in een Angelsaksische wereld

Alles is ijdelheid

Door Fennie Steenhuis

Niet lang geleden tikte mijn vriend bij toeval een exemplaar van Alles is ijdelheid op de kop van de Duits-Franse schrijfster Claire Goll (1890-1977). In Nederland werd dit boek voor het eerst uitgegeven in 1978 en tegenwoordig is het alleen nog tweedehands te krijgen. Ik had het boek nog nooit gelezen en als lid van een leesclub stelde ik daar voor het te lezen.

Het boek is destijds voortreffelijk vertaald door Frans de Haan en Marianne Kaas (toen Marianne Kuik). Het aardige is dat er in het boek zelf ook nog iets uit de ‘vertaalpraktijk’ aan de orde komt.
Verder lezen Alles is ijdelheid

Vergeten vertalers

Op dit blog zou de indruk kunnen worden gewekt dat boekvertalers zich vooral bezighouden met Hogere Literatuur. Dat zou dan een heel verkeerde indruk zijn. De meeste boekvertalers werken in het middensegment (thrillers, fantasy, chicklit, zielige verhalen over vrouwenleed in verre streken, et cetera) of in de Pulp. Over non-fictie heb ik het hier niet, hoewel veel boekvertalers juist dát veelvuldig onder handen krijgen. In dit stukje wil ik het over vertalen van Pulp hebben, en wel in het bijzonder over de bekende damesromannetjes die men in elke stationsboekhandel in grote aantallen aantreft.
Verder lezen Vergeten vertalers

De blues

Door Emmy van Beest

Maanden heb je naar dit moment toegewerkt. Nog even de inhoudsopgave en alles samenvoegen, een laatste controle op de extra spaties die er zelfs aan het eind nog inkruipen. Dan de verlossende druk op de knop waarmee het document de ruimte in zoeft, op weg naar de uitgever. Deze keer komt er ook nog het pure handwerk bij van het uitprinten en het verpakken als postpakket.

Verder lezen De blues

De snark in de boekenweek

Is het een trek, is het een strok? Is het ook in het Nederlands toch echt een snark?

Jan Kuijper houdt het op een slaai. Zijn rijmende vertaling van The Hunting of the Snark van Lewis Carroll verscheen vorige maand bij Athenaeum-Polak & Van Gennep. Het thema van de boekenweek (‘Lof der zotheid: scherts, satire en ironie’) zal niet vreemd zijn geweest aan de beslissing om een nieuwe vertaling van het nonsensgedicht uit te brengen. De jacht op de slaai, een agonie in acht schokken is een tweetalige editie, met de oorspronkelijke illustraties van Henry Holiday.
Verder lezen De snark in de boekenweek