Rechtbreien wat krom is

Stelling: het vertalen van slecht geschreven boeken dient beter beloond te worden

Een van de eerste boeken die ik (mede) heb vertaald, was geschreven door een topauteur, iemand van grote naam en faam. Vol eerbied en zenuwen begon ik te vertalen, doodsbenauwd dat mijn gebrekkige kennis en kunde niet toereikend zouden zijn om de klus enigszins bevredigend te klaren. Maar wat viel dat mee! Ik hoefde niets anders te doen dan mijn pen (ja, dat was nog in het precomputertijdperk) op papier te zetten, de woorden kwamen als vanzelf. En het resultaat was echt goed, zonder veel moeite.

Heel veel jaren en boeken later begrijp ik dat dat komt doordat die auteur zijn naam en faam waard was. Hij beheerste zijn vak, schreef gewoon goed, had overal aan gedacht, leverde goedlopende zinnen af, zijn beeldspraak en vergelijkingen klopten, en dan hoef je als vertaler niet veel meer te doen dan hem gewoon zo letterlijk mogelijk te vertalen. Verder lezen Rechtbreien wat krom is

Net uit (week 7)

Joanne Proulx. De voorspellerJoanne Proulx, De voorspeller, uit het Engels vertaald door Wim Scherpenisse. Verschenen bij Arena (oorspronkelijke titel: Anthem of a reluctant prophet).

De 17-jarige Luke ‘voorspelt’ op een avond voor de grap dat een van zijn vrienden de volgende dag bij een ongeluk zal omkomen, compleet met omstandigheden en exact tijdstip. Ze kunnen er wel om lachen, maar als de voorspelling precies uitkomt, wordt het bittere ernst. Verder lezen Net uit (week 7)

Vrijdagse vertaalslag: spare the rod

Als ik met niet-vertalers over vertalen praat, poch ik wel eens dat ik alle woordspelingen in de brontekst altijd met een equivalente woordspeling in het Nederlands vertaal. De door leken op twee na meest gestelde vraag aan vertalers is namelijk: Maar hoe zit dat dan met woordspelingen? Die zijn toch onvertaalbaar?*

Hoogmoed komt voor de val. Deze week kwam ik een pittige vertaalpuzzel tegen die met een woordspeling te maken heeft. Verder lezen Vrijdagse vertaalslag: spare the rod

Deus ex Machina

Deus ex machina [cover]Deus ex Machina is de prachtige naam van een Vlaams tijdschrift met een nobele missie: minder bekende binnen- en buitenlandse schrijvers onder de aandacht van de lezer brengen. Deus publiceert dan ook veel vertaald werk: korte verhalen, romanfragmenten, gedichten en non-fictie. Niet toevallig telt het tijdschrift twee vertalers onder zijn medewerkers (tot voor kort zelfs drie, maar boekvertalers hebben het druk).

Verder lezen Deus ex Machina

Er was eens… een gulle uitgever

Hakan Nesser [portret]Een tijd geleden heb ik een merkwaardig boek van de Zweedse schrijver Håkan Nesser gelezen. Håkan Nesser schrijft meestal psychologische thrillers over nogal ongewone onderwerpen. Ze zijn goed geschreven en lekker spannend. Veel van zijn boeken spelen zich af in een niet nader aangeduid West-Europees land, een soort mengeling van Scandinavië, Duitsland, Nederland, België en een Baltisch land. Het verhaal dat ik las – het eerste in de verhalenbundel Barins Triangel – leek zich in eerste instantie af te spelen in Nederland. De hoofdpersoon reist naar een grote stad, A. In de stad liggen straten met namen als Kalverstraat, Ferdinand Bolstraat en Van Baerlestraat. Er is een Vondelpark, een Concertgebouw, een Leidseplein. De Nederlandse lezer zou zich er meteeen thuis moeten voelen. Toch bekroop mij bij lezing geleidelijk aan een gevoel van vervreemding. Bestaat er in de stad A. wel een plein met de naam Prohaskaplein? En de Greijpstraa-buurt – waar zou die liggen? Het tweede concertgebouw in de stad, De Nieuwe Halle… wie heeft daar ooit van gehoord? Verder lezen Er was eens… een gulle uitgever

Net uit (week 1)

Lorenzo de’ Medici, De hand van Sofonisba, uit het Spaans vertaald door Anneloes Spruyt. Verschenen bij Karakter Uitgevers (oorspronkelijke titel: El Secreto de Sofonisba).de-hand-van-sofonisba-2.JPG

Als de jonge Antwerpse schilder Antoon van Dyck hoort van zijn bijzonder begaafde vrouwelijke collega Sofonisba Anguissola, reist hij onmiddellijk naar Palermo om haar te ontmoeten. Ze is inmiddels hoogbejaard, maar nog vitaal en helder van geest. Het tweetal voert vele gesprekken over hun vak en haar leven. In haar salon hangt een zelfportret van haar. Van Dyck bewondert het portret én de maakster. De gesprekken vinden plaats in 1624 en worden doorsneden met flashbacks van een zoektocht naar een geheim document in 1564. Verder lezen Net uit (week 1)

Net uit (week 49)

Anthony McCarten, De dood van een superheldAnthony McCarten, De dood van een superheld, in een Nederlandse vertaling van Dennis Keesmaat en Monique Eggermont verschenen bij Querido (oorspronkelijke titel: Death of a Superhero)

Een boek dat zich laat lezen als een film – zo werd De dood van een superheld ons gepresenteerd. Het bleek een indrukwekkend verhaal met angstaanjagende, confronterende scènes en hilarische dialogen. Verder lezen Net uit (week 49)

De liedjesdag

De liedjesdag van de VertalersVakschool was een succes. De vertalers waren in groten getale naar het hoofdstedelijke Gebouw D’Bruynvis gekomen, ze hadden er zin in en velen hadden thuis al prachtige Nederlandse teksten gedicht op grond van de Engelse, Franse, Duitse, Italiaanse en Spaanse nummers die ze per mail hadden ontvangen.

Na een korte inleiding gingen de deelnemers per taal naar een lokaal om aan een eindtekst te werken. Sommigen kozen ervoor samen met collega’s hun eigen oorspronkelijke tekst te perfectioneren en hun ideeën en suggesties met elkaar te delen, anderen besloten gezamenlijk een nieuwe tekst te maken. Verder lezen De liedjesdag

Vertalen wat er staat of…

Naar aanleiding van een vraag die op de site van de Boekvertalers werd gesteld hoever je als vertaler moet gaan in het corrigeren van fouten in de brontekst schoot mij het volgende voorval te binnen.

Het betrof een boek van een gerenommeerd schrijfster, die een van haar personages, een vrome pater familias met tirannieke trekjes, over de zeven plagen van Egypte laat vertellen, waarbij hij dan de sprinkhanenplaag als voorbeeld noemt.
Verder lezen Vertalen wat er staat of…