De Persklaarmaker From Heaven

Dit is het tweede deel van een tweeluik. Het eerste deel is onlangs verschenen.

EngelNog niet zo lang geleden is er op dit blog aandacht besteed aan de Persklaarmaker From Hell. Gelukkig bestaat ook de Persklaarmaker From Heaven. Wanneer de vertaler deze persklaarmaker treft, voert hij de correcties fluitend in. Hij voelt zich serieus genomen. Zelf heeft hij de vertaling naar beste kunnen gemaakt, maar omdat hij ook maar een mens is, heeft hij hier en daar een foutje gemaakt of een zinsnede iets minder fraai verwoord. De Persklaarmaker From Heaven helpt hem het boek zo goed mogelijk te laten worden, en daar heeft niet alleen de lezer baat bij, maar ook de uitgeverij en zelfs de auteur, want diens werk wordt recht gedaan. Indien in recensies het vertaalde boek wordt besproken — wat helaas niet altijd het geval is — zullen er geen aanmerkingen op de vertaling worden gemaakt. Verder lezen De Persklaarmaker From Heaven

De Persklaarmaker From Hell

Dit is het eerste deel van een tweeluik over persklaarmaken. Over een aantal dagen volgt deel 2.

from-hellOp dit blog is al eerder aandacht besteed aan de persklaarmaker. Er is een discussie ontstaan over wat een persklaarmaker doet of zou moeten doen, er is opgemerkt dat ze wel erg onderbetaald zijn, ze zijn ondergebracht in categorieën, en sommigen zijn geheel naamloos de hemel in geprezen.

In dit stukje wil ik het hebben over het andere soort persklaarmaker, het type dat nijdig zit te krassen. De nietsvermoedende vertaler opent de envelop of de doos waarin de persklaargemaakte vertaling hem is toegestuurd. Zoals altijd is het een moment waarop zijn hart extra snel klopt, want ook al had hij nog zo zijn best gedaan, toch twijfelt hij aan zichzelf. Dit is het moment van de waarheid: heeft hij allerlei zinspelingen over het hoofd gezien, is hij zo één geworden met de brontekst dat hem de barbarismen niet zijn opgevallen? Of kan hij zoals gewoonlijk opgelucht ademhalen omdat het toch niet zo’n ramp is dat hij ergens een dt-foutje heeft gemaakt, een tikfout over het hoofd gezien, iets te vaak de zin met het onderwerp is begonnen, of andere kleine dingetjes heeft gedaan die gemakkelijk te corrigeren zijn? Verder lezen De Persklaarmaker From Hell

Interviews met vertalers: Tim Wilkinson

Hungarian Literature Online plaatst een interview met Tim Wilkinson, die onder meer Imre Kertész in het Engels vertaalde. Wilkinson vertelt hoe hij in het vak is gerold, wat hem in het vertalen boeit en waarom het belangrijk is boeken in een andere taal te ’transplanteren’. Net als een paar jaar eerder in Eurozine noemt hij Britse schrijvers terminally derivative and boring, hopeloos onoorspronkelijk en saai, en hij vraagt zich dan ook nog steeds af waarom er zo weinig interessante en alom gerespecteerde buitenlandse literatuur voor de Amerikaanse en Britse markt wordt vertaald. Ook steekt hij zijn uitgesproken mening over het werk van enkele van zijn collega’s &#151 ‘bunkum‘, blabla, zoals hij het zelf omschrijft &#151 niet onder stoelen of banken.

Bron: The Literary Saloon.

Net uit: Paper Towns – Waar is Margo Roth Spiegelman?

Paper Towns - Waar is Margo Roth SpiegelmanPaper Towns – Waar is Margo Roth Spiegelman?, vertaald door Aleid van Eekelen en verschenen bij uitgeverij Lemniscaat, in de reeks Made in the USA (oorspronkelijke titel: Paper Towns van John Green).

Wie John Green in actie ziet (http://madeintheusa.hyves.nl/widget/, filmpje: John loves Amsterdam) kan zich vermoedelijk wel voorstellen dat zijn boeken vol vaart en humor zitten. Wat verborgen blijft is de serieuze ondertoon die daarin ook altijd aanwezig is. Er valt veel te lachen, maar de humor baant de weg voor ernstiger zaken.

Leaves of Grass
In zijn zojuist verschenen derde boek, Paper Towns – Waar is Margo Roth Spiegelman?, speelt de auteur het klaar de voortgang van het verhaal grotendeels te laten bepalen door citaten uit ‘Leaves of Grass’, een negentiende-eeuws gedicht dat veel lezers, en zeker de Nederlandse, niet direct zal aanspreken. En toch werkt het. De citaten dienen als aanwijzingen in de zoektocht naar de verdwenen Margo Roth Spiegelman ‘met haar naam van zes lettergrepen, die vaak voluit en met een zekere stille eerbied werd uitgesproken’. Margo Roth Spiegelman, over wie iedereen het heeft. ‘Wanneer die verhalen werden verteld, werden ze zonder uitzondering besloten met En zeg nou zelf, dat geloof je toch niet? Vaak deden we dat ook niet, maar ze bleken altijd waar.’ Verder lezen Net uit: Paper Towns – Waar is Margo Roth Spiegelman?

Vroeger…

Tipp-ExVroeger, in de tweede helft van de twintigste eeuw, moest je heel wat in huis hebben om te kunnen vertalen. Letterlijk. Tegenwoordig kom je al een flink eind met een eenvoudige laptop, een pakketje software, internet en natuurlijk de vereiste capaciteiten en bevlogenheid, maar vroeger moest je eerst een logge schrijfmachine, een stapel lijvige naslagwerken en een arsenaal aan kantoorbenodigdheden aanschaffen. Vertaaltools, tekstverwerkers, printers, virtuele collega’s en Wikipedia waren er nog niet. Je zat gewoon in je eentje achter de voorhistorische schrijfmachine met een woordenboek, een pak papier, een flesje Tipp-Ex en een prullenbak onder handbereik en deed alles zelf. Hoe ging dat in zijn werk, vertalen in de computerloze oertijd? Oma vertelt…
Verder lezen Vroeger…

Interviews met vertalers: Christophe Claro

claroportret‘Vertalen doe je voor de lol,’ zegt de vertaler van als onvertaalbaar te boek staande werken van auteurs als Pynchon, Danielewski, Gass, Vollmann en Seth tijdens een chatsessie op de website van de Franse krant Libération. Maar ook: ‘Een vertaler die denkt dat zijn vertaling volmaakt is, verdient het niet zich vertaler te mogen noemen.’

In de boekenbijlage van diezelfde krant gaat Claro in op de moeilijkheden die hij moest overwinnen bij de vertaling van The Golden Gate*, Vikram Seths eersteling, een autobiografische roman in versvorm over een stel yuppies in San Francisco, gebaseerd op Poesjkins Jevgeni Onegin. Hij vond het geweldig in ieder geval één keer in zijn leven de kans te krijgen 594 sonnetten, Oneginstanza’s om precies te zijn, te kunnen vertalen. Hij wist dat hij in het Frans tien tot vijftien procent meer tekst nodig zou hebben en besloot de tetrametrische jamben van de brontekst in te ruilen voor 8.316 alexandrijnen, het Franse vers bij uitstek. Verder lezen Interviews met vertalers: Christophe Claro

Vertalen is schaven

Soms kom je zinnen tegen die op het oog heel eenvoudig zijn, maar waarmee je als vertaler toch heel veel kanten op kunt. Neem bijvoorbeeld onderstaande zin uit het boek dat ik momenteel vertaal. Het gaat over een vader van twee kinderen, een kleuter en een baby, die er alleen voorstaat nadat zijn vrouw in het kraambed is gestorven. De arme man kan het zo onderhand allemaal niet meer aan.

    Fatherhood had become a series of negotiations he suspected he was losing.

Als ik voorzichtig een eerste vertaling intik, zie ik dat het venijn niet alleen in de staart zit, maar dat er aan álle zinsdelen wel iets te schaven valt.

    1 Het vaderschap was veranderd in een reeks onderhandelingen en hij had het vermoeden dat hij niet de winnende partij zou zijn.

kaasschaafIk neem de kaasschaaf ter hand en begin vol goede moed. Verder lezen Vertalen is schaven

Net uit: De kleren die wij dragen

lgrantHieronder vertellen Wim Scherpenisse en Gerda Baardman over De kleren die wij dragen, hun vertaling van The Clothes on Their Backs van Linda Grant, verschenen bij uitgeverij Prometheus.

Linda Grant (Liverpool, 1951) is schrijfster en journaliste. In die laatste hoedanigheid schrijft ze o.a. voor The Guardian en Vogue, en naast romans heeft ze ook non-fictiewerk gepubliceerd. Haar voornaamste thema’s zijn familie, etnische achtergrond en de invloed van het uiterlijk op de identiteit en omgekeerd. Vaak zijn haar hoofdpersonen, net als Grant zelf, dochters van Joodse immigranten uit Oost-Europa, en proberen ze hun leven door middel van hun uiterlijk te beïnvloeden. De kleren die wij dragen is haar vierde roman. Het boek was genomineerd voor de Man Booker Prize. Verder lezen Net uit: De kleren die wij dragen

Boekvertalen in internationaal perspectief: Korea

Het Koreaanse Literature Translation Institute wil het Koreaanse literaire erfgoed beschikbaar maken voor lezers over de hele wereld en stelt met dat doel beurzen beschikbaar voor zowel vertalers als uitgevers. Het LTI heeft, aldus het Koreaanse dagblad The Chosun Ilbo, kort geleden een lijst uitgegeven van vertaalde Koreaanse literatuur. De lijst wordt aangevoerd door dichter Ko Un, van wie Boudewijn Walraven een aantal gedichten vertaalde voor de bundel De zee, de zee: gedichten uit de hele wereld (Van Gennep, 1998). Ook Yi Mun-yol, Lee Chung-joon, Hwan Sok-young en Choi In-hoon smaken het genoegen in andere talen te kunnen worden gelezen.

Het LTI constateert dat er in het afgelopen decennium 358 Koreaanse boeken in 16 talen zijn vertaald, spreekt de vrees uit dat mensen met belangstelling voor Koreaanse literatuur onvoldoende materiaal kunnen vinden om hun nieuwsgierigheid te bevredigen en hoopt met de hulp van getalenteerde vertalers ooit de Nobelprijs voor Literatuur naar Korea te halen.

Woord zoekt vertaling (5): de gijzelaars van het Nederlands

Een poos geleden ontving ik commentaar van een lezer over een door mij vertaald boek, waarin ik de woorden ‘gijzelaar’ en ‘gegijzelde’ had gebruikt voor respectievelijk hostage taker en hostage. De lezer was van mening dat dit fout was en dat je moest spreken van respectievelijk ‘gijzelnemer’ en ‘gijzelaar’. In overleg met de redactie van de uitgeverij in kwestie was echter besloten degene die gijzelde een ‘gijzelaar’ te noemen, om de eenvoudige reden dat ik er moeite mee had de boef in het superspannende boek telkens zo plastisch een ‘gijzelnemer’ of ‘gijzelhouder’ te noemen. ‘Gijzelaar’ vond ik een lekker scherp woord, en door zijn slachtoffers ‘de gegijzelden’ te noemen, kwam ook het beeld van hun penibele situatie goed naar voren.

Maar ik moet toegeven dat je er lang over kunt redetwisten, vooral als vooraanstaande Nederlandse woordenboeken en naslagwerken beide opties bieden. Dit zijn de definities van ‘gijzelaar’:

Van Dale (2005):

1. iemand die gegijzeld wordt, syn. gegijzelde; (…) 4. terrorist, misdadiger die iemand gijzelt om bepaalde eisen af te dwingen, syn. gijzelhouder, gijzelnemer, kaper.

Van Dale Hedendaags Nederlands, 2006):

1. gegijzelde; 2. gijzelhouder.

Verder lezen Woord zoekt vertaling (5): de gijzelaars van het Nederlands