De VvL op de Manuscripta

Op zondag 6 september, de ‘publieksdag’ van de Manuscripta, had de werkgroep vertalers van de VvL een kwartiertje ter beschikking gekregen om zich te presenteren aan het publiek. Eenvoudig was het niet: een kwartier is wel erg kort en het is ook niet eenvoudig om in een drukke en rumoerige hal de aandacht te trekken. Toch is dat nog redelijk gelukt: er waren meer dan dertig toehoorders, onder wie overigens een redelijk aantal vertalers. Wij, Els van der Pluym en ondergetekende, hielden een kort verhaaltje over de voetangels en klemmen van het vertalersvak en we hadden een vertaalwedstrijdje aan ons optreden vastgeknoopt.

Het aantal inzendingen was niet overweldigend (zes), maar het was een klein experiment, dat op die manier ook heel klein is gebleven.

De tekst die we het publiek voorlegden was de volgende: Verder lezen De VvL op de Manuscripta

Synchroniciteit en vertalen

Synchronicity is God’s way of remaining anonymous

Tijdens mijn vertaalloopbaan is er verscheidene keren sprake geweest van een opmerkelijke synchroniciteit. De eerste twee keer betrof het tekst en muziek. Ik heb altijd muziek op staan, en vanaf mijn tweede boek – dat rond 1900 speelt en over een joods meisje in Rusland gaat – probeer ik ‘bijpassende’ muziek te vinden. Ik had toen mijn eigen collectie al helemaal doorgewerkt, maar geen van de cd’s leek bij de tekst te passen. Uiteindelijk heb ik in de bibliotheek gevonden wat ik nodig had… klezmer!

Tekst en muziek
Mijn derde boek speelde in China. Op aanraden van de auteur kocht ik Concerts in China van Jean Michel Jarre. Jarre speelt synthesizer en wordt begeleid door een Chinees orkest. De cd smaakte al snel naar meer, en weldra had ik een kleine collectie mooie, oosterse muziek, die op de achtergrond een extra dimensie aan mijn werk gaf. Tot twee keer toe begon ik met een wel erg schrijnend stuk, terwijl tegelijkertijd een hartverscheurende Chinese respectievelijk Japanse fluit begon te spelen. De muziek en de tekst liepen van het begin tot het einde synchroon. Terwijl ik ‘technisch’ de ene tekst omzette in de andere, liepen de tranen over mijn wangen. Ik hoop dat er iets van de muziek in de tekst is terechtgekomen. Verder lezen Synchroniciteit en vertalen

Boekvertalers voeren actie

Meer dan de helft van de titels in de boekwinkels in Nederland en Vlaanderen is oorspronkelijk niet in het Nederlands geschreven. Dat we die boeken toch kunnen lezen, is te danken aan het bijna onzichtbare werk van de boekvertalers: iets wat de meeste lezers zich niet realiseren. De actie Vertalers Worden Zichtbaar wil hier verandering in brengen. Op zaterdag 17 oktober 2009 trekken literair vertalers het land in om zichzelf met een persoonlijke boekenlegger aan het publiek te presenteren. Verder lezen Boekvertalers voeren actie

Net uit: Het wonderbaarlijke leven van een kleine reuzin

Het wonderbaarlijke leven van een kleine reuzinHet wonderbaarlijke leven van een kleine reuzin van Tiffany Baker, vertaald door Els Franci-Ekeler uitgegeven bij De Kern (oorspronkelijke titel: The Little Giant of Aberdeen County)

Toen The Little Giant of Aberdeen County, de debuutroman van Tiffany Baker, me ter vertaling werd aangeboden, had ik geen idee wat me te wachten stond, maar de buitenlandse recensies waren lovend. Ik moet zeggen dat het boek een aangename verrassing was. Het is een uitzonderlijk boek over een uitzonderlijk onderwerp, een subtiele, sprookjesachtige roman met een thrillerachtige inslag.

Twee zusjes
Het verhaal draait om twee zusjes, de ranke, slanke Serena Jane en de grote, onooglijke Truly, die opgroeien in een dorp in upstate New York waar iedereen alles over iedereen weet. Hun moeder sterft in het kraambed bij de geboorte van de abnormaal grote baby, en Truly’s vader is zo verbolgen over de dood van zijn vrouw en de rol die de dorpsarts daarin volgens hem heeft gespeeld, dat hij weigert zijn jongste dochter te laten onderzoeken en behandelen. Verder lezen Net uit: Het wonderbaarlijke leven van een kleine reuzin

Net uit: In de val

Gemma Malley, In de valIn de val, van Gemma Malley, vertaald door Ellis Post Uiterweer en uitgegeven door Uitgeverij Pimento (oorspronkelijke titel: The Resistance).

Dit is het tweede deel in een serie, het eerste deel heet: De Anderen. Het verhaal speelt zich af in de toekomst, wanneer er een medicament is uitgevonden waardoor iedereen het eeuwige leven heeft. Dat lijkt erg prettig, maar is het eigenlijk niet. Er ontstaan problemen met voedsel en energiebronnen omdat er te veel mensen komen nu er niemand meer sterft. Ook wordt het verboden om kinderen te krijgen. De kinderen die toch stiekem worden geboren, worden opgespoord en in Overtolligenhuizen geplaatst, waar ze zonder het medicament worden opgeleid tot nuttige leden van de gemeenschap, in een dienstbare functie. Een van die Overtolligen is Anna. In dit deel lezen we hoe het verder gaat met haar, en vooral met Peter, de Overtollige die ze in het eerste deel leerde kennen. Verder lezen Net uit: In de val

Vertaalster Mari Alföldy onderscheiden

Mari met ridderordeOp maandag 21 september nam vertaalster Mari Alföldy in Den Haag op de ambassade van Hongarije uit handen van de ambassadeur, dr. Iván Udvardi, het Gouden Kruis van Verdienste van de Republiek Hongarije in ontvangst.

De onderscheiding is haar toegekend voor haar belangrijke bijdrage aan de verbreiding van de Hongaarse cultuur in Nederland. Mari Alföldy heeft werk van een groot aantal belangrijke Hongaarse auteurs in het Nederlands vertaald.

Ook organiseert ze bijeenkomsten waarbij de Hongaarse cultuur centraal staat.

De VvL en de niet-literairen (2)

Dit is een vervolg op het artikel De VvL en de niet-literairen dat op 28 augustus 2009 op dit blog verscheen.

Laat ik ter verduidelijking van de huidige situatie beginnen met in het kort te schetsen hoe VSenV, VvL en aanverwanten georganiseerd zijn. De Vereniging van Letterkundigen is in 1905 opgericht met het doel ‘de Schoone Letteren in Nederland te bevorderen’. Om dat doel te bereiken legde de Vereeniging de basis voor overleg tussen letterkundigen en uitgevers en verleende ze haar leden morele steun en waar mogelijk rechtsbijstand. Ik vlieg even door een eeuw vakbondsgeschiedenis en kom dan uit in 1998, het jaar waarin de Vereniging van Schrijvers en Vertalers de rechtsopvolger wordt van de VvL. De VSenV heeft een ruimere taakopvatting dan de VvL: ‘Het doel van de vereniging [VSenV] is het behartigen van de belangen van schrijvers en vertalers, beide in de meest ruime zin van het woord, en het bevorderen van gunstige omstandigheden in de samenleving voor hun werkzaamheid.’ Onder die schrijvers en vertalers worden verstaan: ‘makers van teksten, een en ander in de meest ruime zin van het woord; derhalve in een niet-limitatieve opsomming: schrijvers en vertalers van boeken, dichters, columnisten, essayisten, recensenten, kinder- en jeugdboekenschrijvers, schrijvers en vertalers van toneelstukken, scenaristen, freelance journalisten, educatieve auteurs, wetenschappelijke auteurs en andere groepen van makers van teksten.’

Omdat de belangen van al die tekstmakers te veel van elkaar verschillen om door een en dezelfde club te worden behartigd, ontstaan er onder de koepel van de VSenV een aantal zelfstandige afdelingen. Verder lezen De VvL en de niet-literairen (2)

Torak en Wolf, De geestenjager (deel 6)

Torak en Wolf 6, De geestenjagerTorak en Wolf, De geestenjager, van Michelle Paver, vertaald door Ellis Post Uiterweer en uitgegeven door Uitgeverij House of Books (oorspronkelijke titel: Ghost Hunter).

Eindelijk! Het zesde en laatste deel van Torak — Avonturen uit een magisch verleden, is verschenen. Dit deel heeft de titel De geestenjager meegekregen, en inderdaad jaagt Torak in dit deel op geesten: geesten uit het verleden en geesten uit het heden. Hoe het allemaal afloopt, ga ik hier uiteraard niet verklappen.

Series
Waar ik wel iets over wil vertellen, is het vertalen van series. Elk jaar komt er weer een boek in de serie uit, en elk jaar weer moet de vertaler, die ondertussen andere boeken heeft vertaald, terugkomen in de sfeer van de vorige delen. Hoe had hij dit ook weer vertaald, en hoe dat? En in het geval van de serie over Torak: welk woord krijgt een hoofdletter en welk niet? Verder lezen Torak en Wolf, De geestenjager (deel 6)

Literair vertaler worden (3) De ontknoping

Elk trimester weer beginnen de workshops op de Vertalersvakschool met hetzelfde patroon: je komt de klas binnen, iedereen gaat zitten, tijdens het standaard voorstelrondje vertel je even wat je tot dan toe hebt gedaan (‘niets’), en dan is het de beurt aan de docent, die, vaak enigszins beduusd door de bewonderende blikken van alle aanwezigen, snel vertelt hoe lang hij of zij al vertaalt. Daarna is het even stil, en dan komt telkens weer de vraag van één van de studenten: ‘En hoe ben jíj nou begonnen met vertalen?’ Verder lezen Literair vertaler worden (3) De ontknoping

De VvL en de niet-literairen (1)

Een paar weken geleden legden Ellis Post Uiterweer en ik het bestuur van de Vereniging van Letterkundigen de vraag voor of de VvL iets voor niet-literair vertalers kon betekenen. Ik ben al vijf jaar lid van de VvL, pleit samen met een paar andere boekvertalers al jaren voor organisatie van niet-literair boekvertalers in VvL-verband, en wilde eindelijk wel eens weten of dat terecht was.

‘Redelijke voorwaarden’
Kort geleden heeft de VvL, of eigenlijk de overkoepelende organisatie van de Vereniging van Schrijvers en Vertalers (VSenV), haar voorwaarden voor een volwaardig lidmaatschap aangepast door de eis van het modelcontract in te ruilen voor een contract met ‘redelijke’ voorwaarden bij een professioneel geleide uitgeverij. Het begrip ‘professionele uitgeverij’ wordt glashelder gedefinieerd, maar van ‘redelijk’, nochtans een ruim begrip, ontbreekt iedere operationalisering. Op de voorpagina van haar website schrijft de VvL op te komen voor de collectieve en individuele belangen van vertalers tout court, maar een korte zoektocht door de achterliggende pagina’s leert dat de zelfstandig naamwoorden vertaler(s) en vertaling(en) verder vrijwel nergens voorkomen zonder het kwalificatief ‘literair’. Verder lezen De VvL en de niet-literairen (1)