Na jaren van speculatie, vage uitspraken en beloftes — ‘Amazon komt eraan dit najaar’, ‘Amazon komt er nu echt aan deze herfst!’, ‘Het wordt een hete e-boekenherfst’ — is het nu dan toch zover: amazon.nl heeft vandaag om 8 uur de digitale deuren geopend. Voorlopig biedt internethandelaar Amazon in Nederland alleen ‘de complete Kindle ervaring in het Nederlands aan,’ zoals manager Amazon Kindle Europe Jorrit van der Meulen het in Boekblad uitdrukt. Ik wijd er verder op deze plek niet te veel over uit, want dat gebeurt al in de landelijke dagbladen, de vakpers en fora, blogs en nieuwssites op internet. Verder lezen Amazon met e-boeken van start in Nederland
Auteur: Richard Kwakkel
Auteurs over e-boeken
Boenda, de ‘online marktplaats voor eerlijke eBoeken’, organiseert op 7 juni 2012 in De Nieuwe Liefde het congres Auteurs over eBoeken. Centraal staat de relatie tussen auteur en e-boek, en in het verlengde daarvan de veranderende (machts)positie van de auteur. Alle aspecten van de nieuwe techniek kunnen aan de orde komen. Wat kost een uitgever? Hoe maak je een e-boek? Wat is in hemelsnaam een sideletter? Hoe zit het met beveiliging? Het voornaamste doel van het congres is bewustwording. Auteurs als Karin Spaink, Charles den Tex, Arie van de Berg en Jeroen van Bergeijk vertellen over hun ervaringen met het e-boek, waarna er ruimte is voor debat. Verder lezen Auteurs over e-boeken
De staat van het e-boek
If you can’t beat them…
Twee nieuwsfeiten. Het Britse ministerie van Cultuur, Media en Sport stelt de tenuitvoerlegging van de Digital Economy Act (DEA) na processen aangespannen door internet service providers voorlopig uit tot minimaal 2014. De DEA werd in 2010, in de nadagen van de Labourregering, door het parlement gejast en moest piraterij tegengaan. De wet is vergelijkbaar met de Franse wet Hadopi (zie de reacties onder Verbod op illegaal downloaden): internetgebruikers die herhaaldelijk illegaal materiaal downloaden waarop auteursrecht rust, krijgen een schriftelijke waarschuwing en lopen bij recidive het risico te worden afgesloten van internet. British Telecom en TalkTalk voerden begin maart voor het Hof van Appel aan dat de wet in strijd was met Europese richtlijnen, maar de rechters oordeelden anders: ‘the Digital Economy Act is a lawful and proportionate response to the threat posed by online piracy’. Toch heeft het ministerie besloten voorlopig tot 2014 te wachten met het effectueren van de eerste maatregelen. Verder lezen De staat van het e-boek
Net uit: Het weeshuis – interview met Franck Thilliez
Het weeshuis van Franck Thilliez, vertaald door Richard Kwakkel en uitgegeven bij Sijthoff (oorspronkelijke titel: Syndrome [E])
De schrijver
Franck Thilliez, net als collega-thrillerauteurs Jean-Christophe Grangé en Maxime Chatham* wel de ‘Stephen King français’ genoemd, schreef een tweeluik over de bron van het Kwaad. Het weeshuis is het eerste luik. Aan luik twee, Gataca, werk ik als ik geen blogstukjes over luik één schrijf. De twee boeken vormen elk een afgesloten geheel en kunnen los van elkaar worden gelezen: je kunt deel twee lezen zonder deel een te hebben gelezen (maar, eh, tussen jullie en mij gezegd en gezwegen: ik zou ze gewoon allebei lezen, in de goede volgorde).
Iedere thrillerliefhebber moet Thilliez hebben gelezen, al is het maar één keer in zijn leven. Als een renaissancemeester schildert hij landschappen en personages, in al hun psychologische complexiteit. Hij geeft het begrip ‘luguber’ nieuwe, onvermoede dimensies. Angst en spanning mogen de lezer niet loslaten, dat is het doel dat Thilliez bij elke pagina nastreeft. Lees er meer over in het interview dat ik met hem had. Verder lezen Net uit: Het weeshuis – interview met Franck Thilliez
City2Cities – Internationale Literatuurdagen Utrecht
Van 21 tot en met 29 april organiseren de Stichting Literaire Activiteiten Utrecht, het literair theater Salon Saffier, Poëziecircus en de Universiteit Utrecht de tweede editie van City2Cities. Negen dagen barstensvol speelfilms, concerten, theatervoorstellingen, lezingen en klinkende namen als Paul Auster, die zijn nieuwe boek presenteert, Barcelona-adept Herman Koch, de Tsjechische auteur Jáchym Topol, Abdelkader Benali, Carlos Ruiz Zafón, schrijver van De schaduw van de wind (vertaling: Nelleke Geel), de Catalaanse schrijfster Mercedes Abad en Pulitzerprijswinnaar Mark Strand.
En natuurlijk is er ook aandacht voor vertalen! Verder lezen City2Cities – Internationale Literatuurdagen Utrecht
Past het auteursrecht nog in het digitale tijdperk?
Schrijver en e-boekuitgever François Bon vertaalde Hemingways The Old Man and the Sea en bood de vertaling Le vieil homme et la mer als e-boek aan op zijn eigen site publie.net en via boekhandels.
Een rel was geboren.
Gallimard bezit de exclusieve rechten op de uitgave van oeuvres dérivées, vertalingen in het Frans, van het werk van Hemingway voor Frankrijk en gaf in 1954 de Franse vertaling van Jean Dutour uit. Gallimards algemeen secretaris Alban Cérisier legt uit dat de overeenkomst met de erven Hemingway geen andere uitweg bood dan Bon te verzoeken zijn vertaling uit de verkoop te halen. Bon leefde in de vooronderstelling dat het werk van Hemingway in Canada en de Verenigde Staten in het publieke domein was terechtgekomen en was zich van geen kwaad bewust. Hij klaagde zijn nood op zijn blog en kreeg op Twitter en elders op internet veel bijval, onder andere van vertaler Christophe Claro, die op Le Clavier Cannibale schande sprak van Gallimards optreden en de vertaling van ‘enorm leeghoofd’ (immense baudruche) Jean Dutour als ‘ouwelijk’ (vieillotte) naar de prullenmand verwees.* Bon heeft inmiddels gehoor gegeven aan het verzoek van Gallimard. Verder lezen Past het auteursrecht nog in het digitale tijdperk?
Duitse rechter sluit e-boeksites
Op last van een rechtbank in München zijn library.nu en ifile.it gesloten. Op die sites konden e-boeken waarop nog auteursrecht rustte, voor het merendeel wetenschappelijk werk, gratis worden gedownload. De rechter hekelt in het vonnis de ‘hohe kriminelle Energie‘ waarmee de aanbieders te werk zijn gegaan. De Börsenverein des Deutschen Buchhandels en de International Publishers Association schatten na maanden van onderzoek dat op beide sites in totaal meer dan 450.000 titels beschikbaar waren en stapten naar de rechter. De twee websites zouden met advertenties, donaties en lidmaatschapsbijdragen een omzet van rond de 8 miljoen euro hebben gemaakt, waarmee ze volgens de Börsenverein tot ‘de gevaarlijkste piratensites ter wereld’ behoorden. Ter vergelijking: de Amerikaanse overheid schat dat MegaUpload voor ruim 500 miljoen dollar aan schade heeft veroorzaakt.
Iraanse vertaler opgepakt
‘Een vertaler is een alchemist die cadans, stem, betekenis en symboliek moet overbrengen van jouw taal in de mijne, van jouw cultuur in de mijne. Hij verbreidt ideeën, brengt mensen dichter bij elkaar, laat grenzen vervagen,’ schrijft de Iraans-Amerikaanse schrijfster Firoozeh Dumas in de Los Angeles Times. Aanleiding voor het stuk is de verdwijning van haar ‘alchemist’, de Iraanse vertaler Mohammed Soleimani Nia, die twee weken geleden door de Iraanse autoriteiten is opgepakt. In november 2011 was hij door de geheime dienst ondervraagd en in januari van dit jaar moest hij voor het Revolutionaire Hof verschijnen. Er vond huiszoeking plaats, waarbij documenten en elektronische apparatuur in beslag werden genomen. Verder lezen Iraanse vertaler opgepakt
Literair vertalen in Vlaanderen
De Vlaamse Auteursvereniging (VAV) deed in de tweede helft van 2011 onderzoek naar de inkomenspositie van literair vertalers in Vlaanderen. Ze raadpleegde het eigen ledenbestand en verzamelde verder nog namen bij het Vlaamse Fonds voor de Letteren en het Expertisecentrum Literair Vertalen (ELV). Van de 88 benaderde vertalers stuurden 31 een ingevulde enquête terug. Om de kille cijfers in een breder kader te kunnen plaatsen, namen de onderzoekers bovendien 10 interviews af. Het onderzoeksverslag Inkomensonderzoek bij literaire vertalers in Vlaanderen verscheen in december 2011.
Wat is een literair vertaler?
In de meeste Europese landen is een literair vertaler een vertaler die boeken vertaalt. Literatuur heeft dan de brede betekenis van ‘het geheel der schriftelijke overlevering van een volk of een tijd’.1 In Nederland en Vlaanderen ligt dat iets anders. In Nederland wordt onderscheid gemaakt tussen literair en niet-literair vertalers, waarbij die eerste groep literatuur in de beperkende betekenis van schone letteren vertaalt en de tweede groep boeken die niet onder die noemer vallen. Dat kan fictie en non-fictie zijn.
Ook de VAV hanteerde bij haar onderzoek een tweedeling, waarbij evenwel alle fictie anders dan in Nederland als ‘literair’ werd aangemerkt. Dezelfde criteria hanteert de vereniging ook bij haar toelatingsbeleid, omdat ze het met haar beperkte middelen verstandiger acht zich te specialiseren in het literaire segment.
In dat opzicht onderscheidt de VAV zich dus van haar zustervereniging in Nederland, de Vereniging van Letterkundigen, die sinds mei 2011 met de Werkgroep Algemeen Boekvertalers ook voor de belangen van niet-literair vertalers opkomt.
De gemiddelde Vlaamse literair vertaler
is net als zijn Nederlandse collega een hoogopgeleide 50-plusser met ongeveer vijftien jaar ervaring. Ruim de helft studeerde een taal, een derde vertaalkunde. Ongeveer de helft van de respondenten volgde aanvullend onderwijs. Mannen zijn in het VAV-onderzoek licht oververtegenwoordigd, wat niet overeenkomt met de onderzoeksresultaten in de bundel Literair vertalen: van twee kanten bekeken, die Kris Humbeeck en Francine Smink in 2008 in opdracht van Taalunie en ELV samenstelden.2 Daaruit bleek dat zowel in Nederland als Vlaanderen zes op de tien literair vertalers vrouwen zijn. Onze eigen enquête in 2009 wees uit dat op de e-mailgroep Boekvertalers acht van de tien vertalers een vrouw is. De conclusie dat onder niet-literair vertalers vrouwen sterk oververtegenwoordigd zijn, lijkt in datzelfde onderzoek te worden bevestigd door het gegeven dat meer mannen dan vrouwen altijd het Modelcontract kregen. Verder lezen Literair vertalen in Vlaanderen
Verbod op illegaal downloaden, een poll
‘JIPPIE: Illegaal downloaden mag!’
Die kop stond gisterochtend op Spits. En bij de reacties op dat nieuws vinden we de verzuchting van kipfilét: ‘Pff ik werd al bang, uit voorzorg heb ik vandaag nog even een bestandje met 5000 + e-books binnen gehaald. Die komen bij de ruim 4000 die ik al op voorraad heb.’
Staatssecretaris Teeven wilde het illegaal downloaden van auteursrechtelijk beschermd werk voor privégebruik strafbaar stellen, maar in de Tweede Kamer bleek geen meerderheid voor zijn plannen te bestaan. Wij zijn als makers van vertalingen die als e-boek op internet worden aangeboden direct betrokken. Voor ons vormt die uitgavevariant een bron van inkomsten. Wie illegaal een elektronisch exemplaar van een door ons vertaald boek downloadt, stoot ons bij een e-boekprijs van een eurotientje al gauw een boterham van vijftien tot dertig eurocent uit de mond. Verder lezen Verbod op illegaal downloaden, een poll