Lucy Pijttersen – Boekvertalers

Taalwasser, een nieuw beroep?

Vorig jaar was ik aanwezig bij de jaarlijkse bijeenkomst van de Noorse vertalersvereniging NFFO waar een lezing werd gegeven door Tove Bakke en Anne Elligers, over de vertaling van La consultante van de Franse schrijfster Anna Gavalda. Geen vertalersduo in dit geval, maar een vertaler en een språkvasker, oftewel een taalwasser.

Een persklaarmaker, dacht ik in eerste instantie, maar uit de lezing bleek dat de bemoeienis van Anne Elligers met het vertaalproject veel intensiever was geweest dan wat de gemiddelde persklaarmaker in de Nederlandse praktijk doet, en dat zij ook veel eerder bij het vertaalproces betrokken werd dan helemaal aan het eind, zoals bij ons gebruikelijk is. Verder lezen Taalwasser, een nieuw beroep?

In memoriam Annemarie Smit (1958-2010)

Op 20 juli 2010 overleed in haar woonplaats Den Haag Annemarie Smit aan de gevolgen van borstkanker. Hoewel ze al jarenlang ziek was, kwam haar overlijden toch vrij onverwacht.

Annemarie studeerde Noors in Groningen en werkte als reisleider, algemeen vertaler en docent Noors aan de Volksuniversiteit. Ondertussen ging ze als vertaler van literatuur aan de slag. Als vertaler werd ze een autoriteit op het gebied van de Noorse misdaadliteratuur, een genre dat eind jaren tachtig nog nauwelijks populair was in Nederland. Noorse schrijvers als Gunnar Staalesen, Anne Holt, Kurt Aust en Karin Fossum vonden in Nederland dankzij Annemaries deskundige en vlot leesbare vertalingen een groot lezerspubliek. Daarnaast vertaalde ze nog tientallen andere boeken, waaronder jeugdromans, literaire romans en non-fictie uit het Noors. Ze was lid van de e-mailgroep Boekvertalers en hield regelmatig lezingen over het vertalen van boeken en meer specifiek over het vertalen van misdaadliteratuur. De afgelopen jaren organiseerde ze ook lezingen voor de literaire sectie van het Nederlands Genootschap van Tolken en Vertalers, voor het laatst in april 2010, toen ze sprak over jeugdliteratuur.

Annemarie was een prettige, betrokken en opgewekte collega, die ondanks haar ziekte gewoon bleef doorwerken en de moed niet liet zakken. Ze laat als vertaler een indrukwekkend oeuvre achter. We zullen haar enorm missen.

Rechtbreien wat krom is

Stelling: het vertalen van slecht geschreven boeken dient beter beloond te worden

Een van de eerste boeken die ik (mede) heb vertaald, was geschreven door een topauteur, iemand van grote naam en faam. Vol eerbied en zenuwen begon ik te vertalen, doodsbenauwd dat mijn gebrekkige kennis en kunde niet toereikend zouden zijn om de klus enigszins bevredigend te klaren. Maar wat viel dat mee! Ik hoefde niets anders te doen dan mijn pen (ja, dat was nog in het precomputertijdperk) op papier te zetten, de woorden kwamen als vanzelf. En het resultaat was echt goed, zonder veel moeite.

Heel veel jaren en boeken later begrijp ik dat dat komt doordat die auteur zijn naam en faam waard was. Hij beheerste zijn vak, schreef gewoon goed, had overal aan gedacht, leverde goedlopende zinnen af, zijn beeldspraak en vergelijkingen klopten, en dan hoef je als vertaler niet veel meer te doen dan hem gewoon zo letterlijk mogelijk te vertalen. Verder lezen Rechtbreien wat krom is

Vertalen wat er staat of…

Naar aanleiding van een vraag die op de site van de Boekvertalers werd gesteld hoever je als vertaler moet gaan in het corrigeren van fouten in de brontekst schoot mij het volgende voorval te binnen.

Het betrof een boek van een gerenommeerd schrijfster, die een van haar personages, een vrome pater familias met tirannieke trekjes, over de zeven plagen van Egypte laat vertellen, waarbij hij dan de sprinkhanenplaag als voorbeeld noemt.
Verder lezen Vertalen wat er staat of…

We willen alleen maar even weten wat erin staat

Een gewone, doordeweekse dag. Ik heb het druk, doe mijn best een deadline te halen. De telefoon gaat. Het is neef, historicus van beroep en ook druk doende met een deadline. Hij werkt aan een project waarbij brieven uit de zeventiende eeuw worden geanalyseerd en gecatalogiseerd. En nu wil het geval dat een van die brieven in het Noors is geschreven. Of ik er alsjeblieft even naar wil kijken en hem kan mededelen wat er zo ongeveer in staat, zodat ze zeker weten dat deze brief in het plaatje past. Nee, het hoeft niet prachtig vertaald te worden, ze willen alleen maar weten wat erin staat, er zeker van zijn dat deze brief niet die ene uitzondering is op de regel die ze hebben opgesteld. En er is vanzelfsprekend geen budget voor. Verder lezen We willen alleen maar even weten wat erin staat