De leden van de CEATL, de Europese Raad van Boekvertalersverenigingen, hebben in onderling overleg een handvest opgesteld met zes ‘gouden regels’ voor de omgang met boekvertalers en boekvertalingen. Aanleiding voor de ‘Hexaloog’ was de reeds lang bestaande onvrede bij de 32 aangesloten organisaties over de schandalig lage honoraria en de manier waarop er met de rechten van vertalers wordt omgesprongen. Dat de omstandigheden waaronder boekvertalers in Europese landen hun werk moeten doen ‘catastrofaal’ genoemd mogen worden, bleek al uit een vergelijkend onderzoek dat de CEATL in 2007 hield bij aangesloten leden. We schreven daar eerder over en toonden met een kleinschalig onderzoek aan dat de situatie voor niet-literair boekvertalers in Nederland in dat verband ‘übercatastrofaal’ genoemd kan worden.
De gedragscode werd op 14 mei 2011 aangenomen door de Algemene Ledenvergadering van de CEATL.*
- Licentie van exploitatierechten
Licenties voor de exploitatie van een vertaling worden verleend voor maximaal vijf jaar en zijn onderworpen aan de voorwaarden en geldigheidsduur van de licentie voor de vertaalrechten. Alle in licentie gegeven rechten worden expliciet in het contract vermeld.- Honoraria
De vertaler krijgt voor zijn werk een billijk honorarium, waar hij fatsoenlijk van kan rondkomen en een vertaling van goede kwaliteit mee kan maken.- Betalingsvoorwaarden
Bij ondertekening van het contract ontvangt de vertaler een voorschot ter hoogte van ten minste een derde van het volledige honorarium. Het resterende bedrag is op zijn laatst opeisbaar na inlevering van de kopij.- Termijn van de uitgave
De uitgever geeft de vertaling uit binnen de contractueel vastgelegde termijn, uiterlijk twee jaar na inlevering van de volledige kopij van de vertaling.- Aandeel in de opbrengst
De vertaler ontvangt een redelijk aandeel in de opbrengst uit de exploitatie van zijn werk, ongeacht de vorm waarin het openbaar is gemaakt, vanaf het eerste exemplaar.- Naamsvermelding
Als auteur van de vertaling wordt de vertaler overal genoemd waar de oorspronkelijke auteur wordt genoemd.
*) Met dank aan Martin de Haan voor de vertaling.