Vertalers die iets willen doen aan de opmerkelijk schamele aanwezigheid van hun beroepsgroep op Wikipedia (zie deel 1 van dit reeksje), hoeven zich niet te beperken tot het toevoegen van vertalersnamen in de bibliografieën van hun (of andermans) auteurs. Vaak zullen ze namelijk ontdekken dat er aan hun auteurs nog geen Nederlandse pagina is gewijd, en wat ligt in dat geval meer voor de hand dan er zelf een te beginnen? Daarmee kunnen ze niet alleen hun eigen zichtbaarheid vergroten, maar ook die van ‘hun’ taalgebied. Tegelijk helpen ze op die manier de ondervertegenwoordiging wegwerken van artikelen op het gebied van literatuur, die op Wikipedia een relatief veel kleiner aandeel hebben dan bijvoorbeeld de artikelen over sport.
Om ons te beperken tot ons eigen terrein, de Franse literatuur: hedendaagse Franse schrijvers zijn op de Nederlandse Wikipedia opvallend dun gezaaid. Van de Goncourtprijswinnaars van de laatste tien jaar heeft maar een drietal een lemma gekregen (Jonathan Littell, Marie NDiaye, Michel Houellebecq), al zijn er van de overige zeven al vier in het Nederlands vertaald (Jean-Christophe Rufin, Laurent Gaudé, Gilles Leroy en Atiq Rahimi). Erger nog is het gesteld met auteurs die niet het geluk of de pech hebben gehad te worden bekroond door de Goncourtjury. Olivier Rolin, Lydie Salvayre, Yasmina Reza, Didier Van Cauwelaert: ondanks goede vertalingen in het Nederlands ontbreken ze op Wikipedia. En wat te denken van de uitgebreid vertaalde Jean Rouaud (Prix Goncourt 1990) en de in Frankrijk alomtegenwoordige Philippe Sollers? Frédéric Beigbeder, Pierre Bergounioux en Jean Echenoz (Prix Goncourt 1999) hebben weer wel hun eigen pagina: de willekeur van de artikelen is duidelijk de achilleshiel van Wikipedia, zoals ook blijkt uit het verbluffende lemma ‘Franse literatuur’, waarin die literatuur lijkt op te houden na de middeleeuwen. Kortom, hier valt veel werk te verrichten, en het hoeft echt niet veel tijd te kosten. De lemma’s ‘Régis Jauffret’ en ‘Pierre Michon’ waren razendsnel aangemaakt.
Een van de fascinerende aspecten van Wikipedia is het transnationale karakter van de encyclopedie. Van elk lemma is in de linkerkolom na te gaan hoe het er in anderstalige Wikipedia’s mee is gesteld. Bij literaire auteurs krijg je zo een snelle eerste indruk van de mate van hun internationale (en regionale) consecratie. Anderstalige versies vormen een handige blauwdruk voor eigen lemma’s: zo’n anderstalige versie kan makkelijk worden vertaald in een Nederlandse versie. In de instructies voor het schrijven van lemma’s adviseert Wikipedia nieuwe lemma’s vrij te vertalen en ze te herformuleren in eigen woorden. Op die manier wordt het schrijven van lemma’s een interessante vertaaloefening – en wie zijn daar beter toe in staat dan vertalers?
[wordt vervolgd]
Dit artikel verschijnt ook op HofHaan, het weblog van Rokus Hofstede en Martin de Haan.