Hieronder vertelt Ellis Post Uiterweer, vertaler van Torak en Wolf – De verbroken eed door Michelle Paver, iets over dit boek. De oorspronkelijke titel is: Oathbreaker, en de vertaling is verschenen bij uitgeverij House of Books.
Dit is alweer het vijfde deel in de serie Avonturen uit een magisch verleden. Er volgt nog één deel. In dit boek raakt Torak een vriend kwijt. Hij zweert een dure eed: hij zal wraak nemen. Er wacht hem een moeizame tocht door het Dichte Woud, waar de daar rondtrekkende stammen op voet van oorlog met elkaar staan.
Bij het eerste deel had Michelle Paver heel prettig een lijst gedaan met de namen van alle planten en dieren in het boek die ze zelf had verzonnen. Dat scheelde een hoop zoekwerk. Bij het tweede deel ontbrak die lijst. Tijdens een etentje met haar heb ik aangekaart dat het erg moeilijk voor de vertalers is om uit te zoeken wat wat is, en nu maakt ze bij elk deel een lijst met de Latijnse namen, wat het opzoeken erg vergemakkelijkt, en ze zet er ook bij welke namen ze zelf heeft verzonnen. Want net zoals bij de paardenbloem, kan de bedoelde plant in andere talen soms wel gewoon bij de naam worden genoemd. En andere keren, zoals bij het winterkoninkje, moet de vertaler zelf iets veranderen.
Ook bij uitdrukkingen moet de vertaler goed oppassen om niet uit de toon te vallen. Torak kan anderen bijvoorbeeld niet tegen zich in het harnas jagen. Alles moet in de stijl van het verleden blijven. Daarom ook heb ik de paarden koppen en poten gegeven, en geen hoofden en benen. Nu worden paarden als edele dieren beschouwd, maar in de tijd van Torak waren het gewoon dieren in het Woud, net zoals de herten, elanden en everzwijnen.
De boeken over Torak zijn spannend, maar ook mooi. De natuur waarin hij leeft, wordt uitvoerig beschreven, maar nooit op een manier dat het saai wordt. Dat komt doordat alles leeft, elke boom en elke grasspriet is als het ware een personage in het verhaal. Als de wind door de bladeren strijkt, fluisteren de bomen. Steen kan bars zijn, wegrollende kiezelsteentjes kunnen Torak willen tegenhouden. De mensen in de boeken hebben groot respect voor de natuur en laten niets verloren gaan. Na de jacht wordt alles van het gedode dier gebruikt. En altijd wordt het dier bedankt voor zijn gaven.
Een ander vertaalprobleem waar ik Michelle Paver op heb gewezen, is de Engelse gewoonte dieren aan te duiden met: it. ‘Het’, in het Nederlands. In het Nederlands kan dat alleen als je over ‘het dier’ schrijft: het knabbelde aan de boomschors. Maar naar de orka kun je niet verwijzen met ‘het’. En ik wilde het graag goed doen, helemaal in de sfeer van Michelle, en zat met de handen in het haar. Nadat ik via de uitgever met haar contact had gezocht, geeft ze nu ook aan of een dier mannelijk of vrouwelijk is. Het is heel prettig om een auteur te vertalen met zoveel begrip voor de vertalers!
Torak en Wolf is een boek voor kinderen vanaf een jaar of elf. Kinderen merken veel op, en het zal hen dan ook niet ontgaan dat de kaarten op het schutblad bij dit deel niet foutloos zijn. Zo staat er bijvoorbeeld nog in het Engels: Blackwater, waar Zwarte Water zou moeten staan. Ook wordt er gesproken over het Diepe Woud, waar Dichte Woud had moeten worden geschreven. Jammer. Vertalers besteden veel zorg aan de vertaling. Bij alle andere delen kreeg ik ook deze kaarten ter vertaling aangeboden. Deze keer was dat dus niet het geval.
Ik heb dit alles geschreven met in mijn achterhoofd de gedachte dat kinderen over Torak en Wolf boekbesprekingen houden. Ik hoop dat ze hier stof hebben kunnen opdoen om iets meer over de boeken te kunnen vertellen dan alleen het verhaal.
Zie ook: Torak en Wolf, De geestenjager (deel 6).
Van dichtbij heb ik de vertaling van de eerste twee delen van ‘Torak & Wolf’ zien ontstaan; sindsdien kijk ik elk jaar met ongeduld uit naar het verschijnen van het volgende deel.
De eerste delen heb ik steeds in het Engels gelezen maar waar ik dat bij Harry Potter tot het einde toe heb volgehouden, lees ik ‘Torak & Wolf’ met minstens zoveel plezier in het Nederlands. Met het genoemde voorbeeld van de paardenbloem snap ik nu waarom dat zo is: in plaats van glans te verliezen en te vervlakken wordt Toraks wereld in het Nederlands nog tastbaarder en toegankelijker. De vertaling brengt Torak en Wolf een echte stap dichterbij!
Hallo,
ik vind de serie van torak en wolf heel erg leuk en hou er mijn boekbespreking. maar hoe veel boeken heeft michelle paver nou geschreven?
groetjes vera
Dag Vera, wat fijn dat je de boeken van Torak zo leuk vindt! Michelle heeft tot nu toe 5 boeken over Torak geschreven, volgend jaar komt het zesde en tevens laatste deel. Verder heeft ze nog 7 andere boeken geschreven, maar die zijn voor volwassenen en hebben helemaal niets met Torak te maken. Heel veel succes met je boekbespreking! Laat je nog weten hoe het ging?
hey ik ben een grote fan van je boeken en ik eb ze bijna allemaal gelezen ik hoop dat je mijn mail krijgt en ik hoop dat je er nog veel zult schrijven veel kusjes xxx amber een big fan baai
Dag Amber, als ik het e-mailadres van Michelle Paver had, zou ik haar vertellen dat je haar boeken zo leuk vindt. Ik ben maar de vertaler, dat wil zeggen dat ik haar in het Engels geschreven boeken opschrijf in het Nederlands. En ik ben ook een grote fan van haar boeken, net zoals jij!
Hallo iedereen,
Ik heb een vraag. Ik houdt ook mijn boekbespreking over Torak en Wolf en ik wilde graag weten wat voor een soort boek het is. Hopelijk krijg ik snel antwoord want ik moet hem al bijna doen.
Alvast bedankt
Dag Maarten, leuk dat je je boekbespreking over Torak doet. Ik weet alleen niet goed wat je bedoelt met: ‘soort boek’. Het is een leesboek, onderdeel van een serie, en het verhaal speelt zich af in het verleden. Hoewel je er veel uit kunt leren over vroeger en de natuur, is het toch geen informatieboek. Is hiermee je vraag beantwoord? Anders moet je nog maar eens goed uitleggen wat er precies wordt bedoeld, uit welke soorten boeken je kunt kiezen. Veel succes met je boekbespreking!
Ik heb zeer veel respect voor de schrijfster, bijna net zoveel als voor Rowling… Ik wist niet dat er een nieuw deel uit was? Ik vond het immers niet op de boekenbeurs. Anyhow, ik zal ‘m snel bestellen!
hoi Ellis,
ik hou mijn boekbespreking over Torak en Wolf, maar het is lastig om goede plaatjes van jou (de vertaler), de schrijver en de nederlandse en/of engelse illustrator te vinden. zou je me misschien tips kunnen geven?
Alvast bedankt!
Hoi Marie,
Leuk dat je je boekbespreking over Torak doet! Aan een plaatje van mij kan ik je niet helpen, ik wil nooit op de foto. Vertalers werken nu eenmaal een beetje achter de schermen. Ik heb wel een plaatje van Michelle Paver voor je gevonden: http://tinyurl.com/8aj2eb . En hier: http://tinyurl.com/7tgyhq kun je een foto vinden van Geoff Taylor, de illustrator van de Engelse boeken. Helaas zijn die illustraties niet overgenomen in de Nederlandse boeken. Dat werd te duur voor de uitgever. Ze zijn prachtig, zoals je hier kunt zien: http://tinyurl.com/979o78
Veel succes met je spreekbeurt! Laat je nog horen hoe het ging?
hee Ellis,
ik maak ook een boekverslag over torak en wolf en ik zag al dat je een plaatje verstuurde van de engelse illustrator maar kun je me ook vertellen wie de illustrator is van de nederlandse boeken is?
hartelijk dank!
Dag Jasper,
Leuk, nog een boekverslag over Torak en Wolf! In de Nederlandse boeken staan geen illustraties, afgezien van de pootafdrukjes, en die zijn van de Engelse illustrator. Het omslag wordt wel in Nederland gemaakt, door Studio Jan de Boer. Ik vermoed dat daar meer mensen werken. Die ken ik niet, en ik kan je dus helaas ook niet vertellen wie de omslagen heeft gemaakt.
Veel succes met je boekverslag! Laat je nog weten hoe het is gegaan?
wie weet de titel van deel 6 ik heb zo`n zin om het te lezen de anderen delen heb ik al uit
Hoi Jesper,
Jij hebt zin om deel 6 te lezen, en ik om het te vertalen! Helaas is Michelle Paver nog druk aan het schrijven… Als het goed is, kan ik over een maand of zo beginnen met vertalen van het Engelse boek, en dan zal ook de titel worden verzonnen. De Engelse titel is Ghost Hunter. Dat betekent zoiets als Geestenjager, maar dat wil nog niet zeggen dat dit de titel van het Nederlandse boek wordt. We moeten maar geduldig afwachten. Waarschijnlijk ligt het boek tijdens de Kinderboekenweek in de winkel. Jammer dat het het laatste deel is, hè?
Zeer jammer dat het het laatste deel is.
ik kon deel 5 niet weg leggen! heb tot 4 uur snachts door gelezen. maar naar 2 dagen had ik hem uit…
welk boek ligt dan in de winkel in de kinderboeken week?
de engelse versie of de nederlandse.
en welke versie is hier in nederland te koop. welke raad u me aan?
Dag Jeroen,
Ja, heel jammer. Op dit moment is het Engelse deel 6 nog nergens te koop, het is nog niet helemaal klaar. Als het goed is, ligt het Nederlandse boek in de kinderboekenweek in de winkel. En als je alle andere delen in het Nederlands hebt gelezen, raad ik je aan ook deel 6 in het Nederlands te kopen.
Het is spijtig, maar we moeten allemaal nog een poosje wachten. Ik ben ook heel erg benieuwd hoe het gaat aflopen.
En wie weet, misschien gaat Michelle Paver nog meer mooie boeken schrijven.
hoi michelle ik heb jou boek gelezen torak en wolf en vind het fantastisch
groetjes mathieu
Michelle vindt reacties zoals de jouwe vast heel fijn. Je weet toch dat er vijf boeken over Torak zijn, hè? Als het goed is, verschijnt het zesde en laatste boek in het najaar van 2009. Als je nog maar 1 boek over Torak en Wolf hebt gelezen, kun je dus nog lekker vooruit. Veel plezier met lezen!
Hey:)
Ik ben echt een megafan van Torak en wolf. Ik heb er ook eens een boekbespreking over gehouden (boekenkring, zoals we dat in de klas noemen) over het eerste deel.
Dat heb ik trouwens gekocht in noordwijk aan zee. Ik was er meteen verslaafd aan en ik probeerde er alles aan te doen om het tweede deel ook te krijgen. Dat kon ik echter nergens vinden. Ik heb hem uiteindelijk op bol.com gekocht. Eerlijkgezegd vond ik het tweede deel spannender dan het eerste deel en dat is dus echt hééél spannend.
Ik heb sindsdien alle boeken die uitkwamen in de winkel gekocht en ze in één ruk uitgelezen. Michelle Paver heeft een mooi verhaal verzonnen en u hebt het goed vertaald. Dat is immers ook erg belangrijk. Ik weet niet of ik dit nu moet zeggen, maar ik doe het toch maar: Harry Potter vind ik ook leuke boeken, maar ze zijn alleen een beetje kortaf vertaald. Dat houdt de spanning een beetje weg. Ik hoop niet dat de vertaler van Harry Potter dit nu leest, maarja, ik denk dat die kans erg klein is. Als hij/zij dit leest zeg ik iniedergeval: slecht zijn ze ook niet vertaald, want ik heb ze toch met een sneltreinvaard uitgelezen, net als alle andere mensen.
Maar goed, ik vind Torak en Wolf dus echt super, vooral omdat het je meeneemt naar de oertijd.
Het is nu een tijdje geleden dat ik het laatste deel, de verbroken eed, heb gelezen. Achterin dat boek staat dat het nieuwe en laatste deel in 2009 uitkomt. Maar bedoelen ze dan is het engels of in het nederlands vertaald? En wanneer in 2009 precies. En (laatste vraag) weet u al hoe het boek gaat heten?
Groetjes Julia
Dank je wel voor je complimentjes over de vertaling, Julia. Hou er wel rekening mee dat Harry Potter een heel ander soort boek is, en dat de stijl in het Engels ook heel anders is dan die van Torak. Dus is het ook logisch dat de vertaling van Torak poëtischer van stijl is dan die van Harry Potter. Zelf vind ik dat de vertaler van Harry Potter heel leuke dingen heeft verzonnen, vooral voor de namen van mensen, dingen en spreuken.
Wat je vraag betreft, toevallig heb ik deze week het manuscript van Ghost Hunter gekregen. Dat ziet er nog helemaal niet uit als een boek, het zijn allemaal losse vellen papier. Ik ga morgen beginnen met vertalen, want eerst moet ik nog een paar bladzijden vertalen van een ander heel leuk boek. Over een paar maanden zal ik over dat boek ook iets schrijven. Het is voor kinderen en waarschijnlijk gaat het heten: De verschrikkelijke verhalen van het Zwarte Schip. Het is heel, heel spannend en griezelig.
De Nederlandse vertaling van Torak zal in de kinderboekenweek te koop zijn. Hoe het gaat heten in het Nederlands, weet nog niemand.
Weet je wat ik spannend vind? Dat ik heb moeten beloven dat ik geheim houd hoe het afloopt. Daar mag ik niemand iets over vertellen. En nee, ik ga zelf ook niet spieken achterin.
rik wolf heet ik maar het boek is leuker dan mijn achter naam
Jij boft met zo’n achternaam! Moge de hoeder met je mee lopen!
wanneer komt het volgende deel. ik kan het niet afwachten
Je zult nog een poosje geduld moeten hebben. De vertaling is ingeleverd, nu moet een persklaarmaker kijken of er geen foutjes in staan. Dan gaat het naar de zetter, en vervolgens kijkt de corrector of er echt geen foutje meer in zit. Daarna gaat het naar de drukker, en dan naar de binder. En dan, eindelijk, kan het naar de winkel. Eind september zou je het moeten kunnen kopen, of in elk geval in de kinderboekenweek begin oktober. Iedereen moet dus nog even wachten op hoe het allemaal afloopt, behalve ik, de persklaarmaker, de corrector en de redactie van House of Books!
is deel zes nou echt het laatste deel, ik vind ze zo leuk, komt er echt geen nieuwe??
Nee, na deel 6 komt er geen nieuw boek meer over Torak. Maar Michelle Paver zou natuurlijk andere, mooie en spannende boeken kunnen gaan schrijven. Dat zou me niet verbazen.
wie weet nog een boek dat ik kan lezen tijdens het wachten op deel zes
ik hou van de boeken van Torak en Wolf. Het is voor alle leeftijden goed en je krijgt er maar geen genoeg van! Ik kan haast niet wachten tot het volgende boek.
Je hebt helemaal gelijk, Ilke. De boeken over Torak zijn niet alleen leuk voor kinderen, maar ook voor volwassenen. Anders zouden ik, de persklaarmaker en de redactie niet steeds uitkijken naar het volgende deel. We vinden het allemaal jammer dat het het laatste deel is. Nog een paar weken en iedereen kan lezen hoe het allemaal afloopt!
Ik ben begonnen met voorlezen voor mijn kinderen uit Torak, ben zelf er ook in gaan lezen werd gefascineerd door de manier van schrijven.Wij hebben de boeken geleend uit de bieb,denk nog wel dat ik de boeken ga kopen zo mooi vond ik ze. Ik ben nu deel 5 aan het voorlezen, heb deze wel al zelf gelezen, kon het niet laten. Wij wachten vol spanning op deel 6, in ieder geval mijn complimenten voor de mooie vertaling.
Dank je wel voor je aardige reactie. Het is een plezier deze boeken te vertalen, maar dat had je al begrepen.
reactie op:
Ellis Post Uiterweer op 12 juni 2009 om 20.54 uur
Nee, na deel 6 komt er geen nieuw boek meer over Torak. Maar Michelle Paver zou natuurlijk andere, mooie en spannende boeken kunnen gaan schrijven. Dat zou me niet verbazen.
maar waarom gaaty ze dan niet verder met de torak delen?
jha misschien omdat het verhaal toch eens moet afgelopen zijn en dat moment is nu aangebroken.
ik vindt het zelf heel erg jammer
Het is inderdaad erg jammer dat we afscheid moeten nemen van Torak en Wolf. Ik vond dat akelig, en de persklaarmaker vond het ook naar. Maar ja, aan alles komt een einde…
Maar wie weet waar Michelle op dit ogenblik mee bezig is. Hopelijk met een net zo mooie serie boeken. En dan hoop ik stiekem dat ik ze weer mag vertalen, natuurlijk!
Hoi,
ik heb nu al alle 5 delen van Torak en Wolf gelezen, toen ik op de site van de bieb invulde welke boeken ik leuk vond, kwam Torak en Wolf – de zielzwerver daar te staan. Eerst keek ik er niet eens naar, en toen ik een keer op datzelfde onderwerp zocht, en wéér dat boek er kwam te staan heb ik er toch maar naar gekeken, en het leek me direct een superleuk boek! Maar zo kwam het dus wel dat ik het in de verkeerde volgorde heb gelezen: 2, 3, 4, 1, 5! Maar ik ben nu al heel het jaar aan het wachten tot deel 6 uitkomt en ik kan echt niet wachten! op deze site staat dat hij in de kinderboekenweek uitkomt, maar op de site van Bruna staat dat het boek al op 15 september uitkomt, hoe zit het nou precies?
groetjes Sylke
Wat grappig dat je alle delen door elkaar hebt gelezen! Begreep je alles wel goed? Was het niet erg warrig?
Wanneer deel 6 uitkomt, weet ik niet heel precies. Ik weet alleen dat het tijdens de kinderboekenweek overal te koop zou moeten zijn. Als je het echt helemaal zeker wilt weten, kun je natuurlijk een mailtje sturen naar info@thehouseofbooks.com . Of je kunt het boek vast bestellen bij een boekhandel. Dat kan namelijk bij de meeste boekhandels ook als een boek nog niet is verschenen. Zodra de boekhandel het boek dan heeft binnengekregen, krijg je bericht en kun je het komen afhalen.
Als je het uit de bieb wilt lenen, moet je natuurlijk nog langer wachten, want bij de bieb moet het een nummer krijgen en geboeklond worden en zo.
En terwijl je op deel 6 wacht, kun je de boeken eens in de goede volgorde herlezen, zodat je alles weer goed weet voordat je aan het laatste deel begint.
Heey!
Eerst mijn complimenten voor het prachtige vertalen van de serie Torak en Wolf! Ze zijn echt mega verslavend om te lezen….
Ik heb altijd al zo graag naar zo`n wereld als in Torak en Wolf is verlangd, de spanning, de oertijd, alles nog zo natuurlijk. Ik vond het zelfs een tijdje triest om aan mijn toekomst te denken, saai, zoals van iedereen, je bent klaar met school (ben nu 16), dan ga je werken, werken en nog eens werken, dan ben je inmiddels al 65 (als het dan al niet hoger is geworden) en dan ben je met pensioen en waarschijnlijk te oud om nog grote avonturen aan te gaan…….
Maar gelukkig ben ik nu van dat idee af, ik heb ingezien dat het leven hier in deze tijd ook zijn voordelen heeft… en zoals het hier is, zal de Oertijd ook wel zijn nadelen gehad hebben, wie weet…..
Ik kijk in iedergeval vreselijk uit naar het laatste deel van Torak en Wolf!
Ik weet niet of het al vertaald is, maar ik wens u veel succes toe!
Groeten van Iris-manon Verhoeven
Dank je wel voor je compliment. Zoals je weet, ben ik ook dol op de boeken over Torak. En wees gerust, de toekomst hoeft voor mensen in deze tijd echt niet saai te zijn, als je je ogen maar openhoudt voor de grappige, spannende en ontroerende gebeurtenissen die ook tegenwoordig overal om je heen gebeuren. Wat dat betreft is er niet veel veranderd sinds de periode waarin Torak leefde. Misschien vonden de mensen in die tijd het wel saai om heel, heel, heel lang bezig te zijn met het maken van bijvoorbeeld een bijl.
Hopelijk weet je een beetje wat voor soort werk je leuk zou vinden om te gaan doen. En vergeet niet dat Torak niet op zoek ging naar grote avonturen, ze overkwamen hem, en dat vond hij niet altijd fijn…
Het laatste deel is al vertaald, en het kan nu niet meer heel lang duren of het is overal te koop. Nog hoogstens een maandje geduld, denk ik.Heel veel leesplezier ermee!
ik ben nu ook al een tijdje aan het wachten op deel 6.
en ik ben heel benieuwd naar hoe het zal aflopen want er zijn nog wel wat raadsels…
wat ik nog wou vragen, heeft michelle net als rowling al van het begin alle boeken op voorhand in haar hoofd gehad?
dat lijkt me wel heel moeilijk…
nou mijn ontzag voor michelle (en natuurlijk voor jou de vertaler want anders had ik deze fantastische boeken waarschijnlijk nooit gelezen) want wow wat een mooie boeken!!
ik kijk uit naar deel zes!
P.S weet je nu al hoe ze het gaan noemen, deel zes?
Ik geloof dat Michelle Paver inderdaad al heel lang rondliep met het hele verhaal in haar hoofd. Misschien is dat ook maar beter als je een serie aan het schrijven bent, dat het in grote lijnen al klaar is en dat je het alleen nog helemaal hoeft in te vullen, zodat alles klopt.
Op Cosmox.nl kun je zien dat deel 6 De Geestenjager gaat heten, en dat het boek op 15 september leverbaar is. Hoera!
ik zit nu al te wachten op deel zes!!
heey:)
ik heb de 5 boeken(die nu uit zijn) gelezen en ik kijk uit naar het zesde deel!
als ik over torak en wolf lees is het net, alof ik naast torak zelf loop in het woud,.
mijn complimenten aan michelle en natuurlijk aan de vertaler.
Heey
ik heb alle boeken van Torak en wolf
al uit maar komt en nog een deel 7??
Dag Jorg,
Als je alles zes delen over Torak en Wolf hebt gelezen, heb je ze allemaal gehad. Er komt geen deel 7, deel 6 is echt het laatste deel. Schrale troost: je kunt altijd opnieuw beginnen met deel 1 en de hele serie nog eens lezen.
daar ben ik al mee begonen.
Maar komt er wel mischien een film of niet??
Dat zou ik niet weten. Ik geloof dat daar al sprake van was nadat deel 1 is verschenen. Ik ben op de hoogte van de geruchten, maar als er ooit een film komt, zul je er nog lang op moeten wachten, want de eventuele opnames zijn nog niet gestart. Voorlopig blijft het bij misschien.
ik vind de hele torak en wolf serie geweldig en heb daarom mijn paard torak genoemd, alleen heeft de naam ook een betekenis? want ik heb er wel naar gezocht maar kon het niet vinden….
Dag Deirdre,
Wat leuk dat je paard Torak heet! Ik geloof niet dat de naam een betekenis heeft, ik denk dat Michelle Paver alle namen heeft verzonnen. Echt heel zeker weet ik het niet, maar ik vermoed het heel sterk.
Heel veel geluk met je eigen Torak!
wat jammer dat er maar 6 delen zijn
weet je ook wrm er geen deel 7 komt?
en ALS er een film komt zou hij dan het zelfde van een boek zijn of zou het een nieuw verhaal zijn ???
ooh en ik heb mijn hond torak genoemt
en mijn kat renn
en mijn broer heeft een siberische husky (malamoet)
dat lijkt heel goed op een wolf en hij heeft hem drm ook wolf genoemd